دست به رعيَّت و زنان كشيدن در معناى ظلم و ستم كردن
دلمشغولى در معناى نگرانى و اضطراب
شهر غلط كردن در معناى راه شهر گم كردن

۴. چند واژه از چند لهجه

در اثناى مطالعه تفسير دريافته ام كه جاى به جاى واژه هايى از چند لهجه ايرانى در نثر ابوالفتوح درآمده و يا تحت تأثير بعضى از لهجه ها، استعمالات غريب و خاصى در مورد افعال دارد كه گردآورى و ارائه آنها با ذكر مثالهاى متعدد خالى از فايده نيست. «ويلهلم گايگر» [1] ، مستشرق بزرگ آلمانى، در كتابِ پرمايه خود به نام اساس فقه اللُّغه ايرانى اظهار نظر مى كند:
زبان فارسى اگر بخواهد از گنجينه ثروتمند لهجه هاى محلّى خود مدد بگيرد، اصلاح و تغيير صورت بزرگى خواهد يافت.
اين قول حقيقتى است انكارناپذير؛ زيرا لغت را عامّه مردم وضع كرده اند و مى كنند؛ چه آنها مفاهيمى را درك مى كنند و يا واژه هايى كه به مردم يك جامعه عرضه مى شود، چنانچه با ذوق صاحبان آن زبان راست آيد، باقى و بر جاى مى ماند، وگرنه از ميان مى رود و به فراموشى سپرده مى شود. در تداول عامه مردم و بر سرِ زبان هاى عوام لغات و واژه هايى است كه گاهى مرادفى در زبانِ ادبى دارد و زمانى بدون مرادف است و در هر حال جمع آورى آنها ضرورى و مفيد است و نبايد به دور انداخته شوند.
بنابر همين نوع تفكر، از اين تفسير كبير هر چه به نظر مى آمد كه تحت تأثير

[1] Wihelm Geiger: Grundrisi der Iranicher Philologie, Bd. I. S. ۴۱۳.