مشخصات عمده دوره بلوغ

در پـى تغييرات خاصى كه از نظر جسمى و طبيعى در فرد پديد مى آيد(16)، رفتار، شـخـصـيت و حالات او نيز شديداً دچار تغيير و تحول مى شود، و به طور كلى مى توان گفت در اين دوره ؛

1 ـ آهنگ رشد جسمى سريعتر است .

2 ـ تـحـرك و جـنـب و جـوش دوره قـبـلى ، بـه كـم حـوصـلگـى و خـسـتـگـى پـذيـرى تبديل مى شود.

3 ـ بـا ظاهر شدن نيروى جنسى ، تمايلات غريزى و طبيعى وى نسبت به جنس مخالف بروز مى كـنـد. از ايـن رو امـام مـوسـى بـن جـعـفـر(ع ) از قـول امـيـرالمـؤ مـنـيـن (ع ) نـقـل مـى كـنـد كـه : (بستر خواب فرزندانتان را وقتى به ده سالگى رسيدند از يكديگر جدا كنيد!)(17)

4 ـ حساس و زودرنج است و روحيّه فرمانبردارى و انقياد قبلى را از دست داده است .

5 ـ نـسـبـت بـه ديگران بى اعتماد است و پاسخهاى آنان را براى سؤ الات خود قانع كننده نمى يـابـد و خـلاصـه آن كـه ايـن طـوفـان هـيـجان و بحران ، در بيشتر مواقع به صورت مقاومت در بـرابـر خـواسـتـه هـاى والديـن و سـايـر بزرگترها، سرپيچى ، جسارت ، بى بند و بارى ، جملات كنايه دار و طعنه آميز و رفتارى خشن جلوه مى كند.(18)

2 ـ دوره بعد از بلوغ : منظور از اين دوره ، دوران جوانى است كه از هفده سالگى آغاز مى شود و از پـربـارترين و حساسترين دوران زندگى انسان به شمار مى رود. با توجه اين واقعيت كه در ايـن دوره ، جـوان ، دوران بـحـرانـى نـوجـوانـى را پشت سر گذاشته و دوره آموزش عمومى او پايان يافته و عملاً براى شركت مؤ ثر در زندگى گروهى و برخوردارى از مزاياى اجتماعى مـجـهـّز مـى شـود و مـسـائل جـدّى زنـدگـى از قـبـيـل انـتـخـاب شـغـل ، هـمـسـر، اداره خـانـواده و گـرايـش بـه مرام و مسلك براى او مطرح شده و ذهنش را به خود مـشـغول مى سازد و... تعليم و تربيت جوانان نيز بايد براساس اين واقعيتها صورت گيرد و از ايـن فـرصـت مـنـاسـب جـهـت تـكـمـيـل شـخـصـيـت آنـان بـه خـوبـى اسـتـفـاده كـرد. چـنـان كـه رسول خدا(ص ) مى فرمايد:

(اُوصيكُمْ بِالشُّبّانِ خَيْراً فَاِنَّهُمْ اَرَقُّ اَفْئِدَةً)(19)

شـمـا را سـفـارش مـى كنم كه نسبت به جوانان برخورد خوبى داشته باشيد؛ زيرا آنان قلبى نازك و لطيف دارند.

برخى از وظايف والدين در اين دوره نسبت به جوانان عبارت است از:

1 ـ آگـاه كـردن جـوانـان نـسـبـت بـه مـسـائل مـذهـبـى و سـعـى در ايـجـاد اعـتـقـاد درسـت نـسـبت به اصول و مبانى اسلام .

2 ـ بـيـدار كـردن احـسـاس مـسـؤ وليـت در آنـهـا و تـشـويـق آنـان بـه قبول و انجام مسؤ وليت .

3 ـ يارى و تشويق جوانان در تعيين و شناخت هويت فرهنگى ، مذهبى ، ملّى و آرمانى .

4 ـ نشان دادن راههاى صحيح زندگى مسالمت آميز به آنان .

5 ـ مراقبت از روى آوردن آنان به پوچ گرايى ، اعتياد و مفاسد ديگر.

6 ـ تشويق در انتخاب شغل مناسب با علائق و استعدادهاى او.

7 ـ سوق دادن آنان به ورزش و پرورش اندام .

8 ـ پر كردن اوقات فراغت و بيكارى آنان با ورزش ، عبادت ، گردش ، مطالعه و... .

9 ـ آموختن مهارتهاى اجتماعى و آداب و رسوم مذهبى .

10 ـ آشنايى با اصول بهداشت و سلامت جسم و روان .

11 ـ سهيم كردن آنان در انجام فعاليتهاى اجتماعى و اداره خانه .

12 ـ فراهم كردن موجبات ازدواج آنان و... .(20)