موجب عدم تمكن نشود مجوز ترك رمى و نائب گرفتن نيست و فعلا بر آنها لازم است در صورت تمكن خودشان به مكه بروند و رمى را در وقت آن انجام دهند و در صورت عدم تمكن، نائب بگيرند.

س 4

- آيا پرستار مريض مثل مريض جائز است كه در شب عيد، رمى جمرات كند يا نه؟.

ج‌

- پرستار هم اگر مثل بيمار نمى‌تواند در روز رمى جمرات كند جائز است در شب رمى كند ولى اگر با وصف پرستارى بتواند در روز رمى كند رمى در شب براى او جايز نيست.

س 5

- آيا رمى در شب يازدهم ذى حجه جايز است يا نه؟.

ج‌

- در صورتى كه روز مى‌تواند رمى كند جايز نيست شب رمى كند و اگر نسيانا يا عمدا ترك نمود قضاء آن را فرداى آن روز ابتداء به جا آورد و بعد واجب آن روز را به جا آورد. بلى اگر روز مطلقا نتواند، شب به جا آورد و فرق نيست كه شب قبل باشد يا شب بعد.

س 6

- حاج پيش از رمى خود مى‌تواند براى ديگرى رمى نمايد يا نه؟.

ج‌

- مانعى ندارد.

س 7

- شخصى در اثر ناتوانى نتوانسته رمى جمره كند رفيقى داشته او را نايب گرفته بعوض او هر سه جمره را زده لكن اگر شب مى‌رفت براى او ممكن بود كه جمره را رمى كند فعلا ملتفت مسأله شده كه حضرت عالى در مناسك فرموده‌ايد «اگر زن عاجز باشد مى‌تواند كسى را اجير بگيرد كه به عوض او سنگ بزند ولى اگر شب ممكن شود مى‌تواند برود سنگ بزند» نمى‌دانيم اين حكم حتمى است و يا اختيارى چون نفرموديد كه بايد برود فرموده‌ايد مى‌تواند برود و سنگ بزند لذا مسأله را واضح‌تر بفرماييد.

ج‌

- در فرض سؤال، چنانچه رمى در شب براى خودش ممكن باشد بايد خودش در شب رمى كند و اگر ممكن نيست نايب بگيرد كه در روز از طرف او رمى كند و اين حكم در مناسك مسأله 166 بالصّراحه ذكر شده و اگر به وطن برگشته احتياطا اگر بتواند خودش بمنى برود و قضاى آن را روز به جا آورد و اگر متمكّن‌