ج‌

- اگر عين آن وجوه، باقى نباشد و مصرف شده و صاحبان آن را نمى‌شناسد به مقدارى كه يقين به اشتغال ذمّه دارد از طرف صاحبان حقوق، به فقير غير سيّد، صدقه بدهد و نسبت به كسانى كه مى‌شناسد بايد از خودشان استرضاء نمايد و چنانچه عين آن وجوه باقى است و مخلوط به اموال ديگرش مى‌باشد و مقدار و صاحبان آن را نيز نمى‌داند خمس آن اموال را به عنوان مخلوط به حرام بپردازد.

س 387

- شغل سلمانى به علّت تراشيدن ريش، حرام است بنا بر اين مالى را كه از اين راه بدست آورده با دادن خمس، حلال مى‌شود يا نه؟.

ج‌

- تراشيدن ريش، حرام و مزد آن هم حرام است و اجرتى را كه گرفته اگر صاحبانش مجهول باشند و آن مال حرام، جدا باشد و يا مخلوط به مال حلال شده لكن قدرش معلوم است با اذن حاكم شرع، صدقه بدهد و اگر مقدار و صاحب آن معلوم نيست و با مال حلال مخلوط شده خمس آن را بدهد بقيّه، حلال است.

س 388

- اگر وارث بداند كه تركه ميّت، از كسب حرام يا از حلال و حرام هر دو جمع شده و مقدار حرام را نداند تكليف اين وارث، در فرض اوّل و دوّم چيست؟.

ج‌

- در فرض اوّل اگر صاحب مال حرام، معلوم باشد به او ردّ كنند و الّا با اذن حاكم شرع، مظالم بدهند و در فرض دوّم كه مخلوط بحرام باشد اگر نه صاحب حرام معلوم باشد و نه مقدار آن، واجب است خمس تمام مخلوط را بدهند.

س 389

- مال مخلوط حرام كه بايد دو مرتبه، خمس آن داده شود مصداق آن كجا است؟.

ج‌

- اگر هر چه پيدا كرده خمس نداده و بعلاوه، حرام ديگر غير از خمس، مخلوط به مال شده باشد كه نه صاحب آن را بشناسد و نه مقدار آن را بايد يك خمس، از جهت مخلوط بحرام بدهد و بعد خمس تتمّه را از جهت ارباح مكاسب، بپردازد.

خمس معدن‌

س 390

- معدنى كه در زمين مملوك است آيا اجاره دادن آن به ديگرى جائز است يا نه و بر فرض جواز، خمس معدن، بر صاحب و مالك زمين است يا بر