هزار تومان شد در اين صورت آن كمى، جبران مى‌شود و بايد خمس دو هزار تومان را بدهد و يا جبران نمى‌شود و بايد خمس هفت هزار تومان را بپردازد؟.

ج‌

- ضرر هر سال را از منافع همان سال مى‌توان جبران كرد و امّا ضرر سال قبل را از منافع سال بعد نمى‌توان جبران نمود بنا بر اين در مفروض سؤال، اگر ضرر و نفع، در يك سال بوده دو هزار تومان زائد بر رأس المال را بايد تخميس كرد و اگر در آخر سال اوّل پنج هزار تومان ضرر داشته و در سال بعد، نفع حاصل شده در سال دوّم آن چه را كه از پانزده هزار تومان زيادتر باشد بايد تخميس نمايد.

س 230

- شخصى سرمايه‌اى داشته و وجوه آن را داده و استطاعت حجّ هم براى او حاصل شده و مبلغى از آن سرمايه، به مصرف حجّ رسانيده و طلبى هم دارد كه بعد از چند ماه وصول مى‌شود آيا مى‌تواند اين طلب را جزء سرمايه خود قرار دهد كه خمس آن را ندهد يا نه؟.

ج‌

- اگر شخصى از سرمايه مخمّس، در بين سال به مصرف حجّ برساند و در همان سال، ربح عائد او بشود مى‌تواند خمس نداده، از ربح، سرمايه قبل را تتميم نمايد لكن اگر طلب وصول شده، ربح سالهاى پيش بوده خمس آن را بايد بدهد و ما بقى را سرمايه نمايد.

س 231

- كارگرى كه وجهى را مخمّس نموده آيا مى‌تواند در خلال سال، وجه مورد نياز خود را از اين پول مخمّس بردارد و در ضمن همان سال، بهمان مقدار از پول غير مخمّس، به جاى آن بگذارد و هر سال، اين عمل را تكرار كند يا نه؟.

ج‌

- در صورت مفروضه آن چه را كه از پول مخمّس، صرف كند نمى‌تواند از پول غير مخمّس، جبران نمايد و بايد خمس غير مخمّس را بدهد بلى مى‌تواند همه سال، منافع خمس نداده را در بين سال، صرف نمايد و منافع خمس داده را نگهدارى كند.

س 232

- شخصى مثلا پنجاه هزار تومان سرمايه دارد ده هزار تومان آن را براى سفر مكّه خرج كرد آيا ميزان سرمايه او براى سالهاى بعد چهل هزار تومان است يا همان پنجاه هزار تومان اوّلى؟.