پسر فوت نموده، فعلا بقدر قيمت طلا به قيمت روز به همان وزن مى‌تواند از مال پسرش بردارد يا نه، و چون از زينت بودن بيرون رفته آيا خمس دارد؟.

ج‌

- اگر منظور اين است كه طلا را قرض داده همان مقدار طلا طلبكار است و مى‌تواند از تركه پسر وصول نمايد و اگر منظور اين است كه طلا را فروخته و قيمت طلا را به پسر خود قرض داده و شرط كرده كه به همان وزن طلا بخرد و به او بدهد اين شرط مستلزم ربا و حرام است لكن در اين صورت نيز بمقدار پولى كه داده طلبكار است و مى‌تواند از تركه پسر بردارد و امّا نسبت به خمس آن در صورتى كه طلا قرض نداده بلكه فروخته و پولش را قرض داده با فرض ترقّى قيمت از روزى كه خريدارى شده ترقّى قيمت، ربح سال فروش است اگر در بين سال صرف در مؤنه شود خمس ندارد و اگر صرف در مؤنه نشود و سال بر آن ربح بگذرد خمس آن واجب است.

س 104

- يك نفر خانه‌اى را رهن كرده به پول قرضى و بعد بتدريج قرض مذكور را در مدّت چند سال پرداخت نموده آيا به آن پول كه پرداخت شده خمس تعلّق مى‌گيرد يا خير؟ توضيح اين كه شخص مذكور، خانه لازم دارد و بايد با همان پول، بعد از تمام شدن مدّت، خانه ديگرى رهن كند يا مدّت رهن خانه مذكور را تمديد كند؟.

ج‌

- در فرض سؤال، تا زمانى كه فكّ رهن نشده و پول در اختيار راهن است خمس به آن تعلّق نمى‌گيرد و بعد از فكّ رهن، هر مقدار، پول در همان سال، صرف مؤنه نشد، بايد خمس آن را بدهد ولى اگر از ابتدا، پولى كه بابت رهن داده از ارباح باشد و قرضى نباشد، بعد از فكّ رهن، خمس آن واجب است و فرقى ندارد كه در سال فكّ رهن، صرف مؤنه شود يا نه؟.

س 105

- مركبى كه از ربح كسب تهيّه مى‌شود، براى اين كه سوار شود به تجارتخانه، يا مزرعه يا دكّان يا محلّ كار خود برود، بدون آن كه جنس تجارت با آن حمل نمايد، خمسش واجب است يا نه؟.

ج‌

- اگر ماشين يا موتور يا چرخ براى سوارى شخصى مورد احتياج باشد، دادن خمس آن واجب نيست، هر چند به محلّ كار خود با آن رفت و آمد كند.