اسم الکتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 27 صفحة : 446
اينها همه دلائل يگانگى ذات او است، اما دليل بر عدم وجود هر گونه تركيب و
اجزاء در ذات پاك او روشن است، زيرا اگر براى او اجزاء خارجيه باشد طبعا نيازمند
به آنها است، و نياز براى واجب الوجود غير معقول است.
و اگر" اجزاء عقليه" (تركيب از ماهيت و وجود يا از جنس و فصل) منظور
باشد آن نيز محال است، زيرا تركيب از" ماهيت" و" وجود" فرع بر
محدود بودن است، در حالى كه مىدانيم وجود او نامحدود است و تركيب از"
جنس" و" فصل" فرع برداشتن ماهيت است چيزى كه ماهيت ندارد جنس و فصل
هم ندارد.
2- شاخههاى پر بار توحيد
معمولا براى توحيد چهار شاخه ذكر مىكنند:
1- توحيد ذات
(آنچه در بالا شرح داده شده).
2- توحيد صفات
يعنى صفات او از ذاتش جدا نيست، و نيز از يكديگر جدا نمىباشد، فى المثل"
علم" و" قدرت" ما، دو وصف است كه عارض بر ذات ما است، ذات ما چيزى
است و علم و قدرت ما چيز ديگر، همانگونه كه" علم" و" قدرت"
نيز در ما از هم جدا است، مركز علم روح ما است، و مركز قدرت جسمانى بازو و عضلات
ما، ولى در خداوند نه صفاتش زائد بر ذات او است، و نه جدا از يكديگرند، بلكه وجودى
است تمامش علم، تمامش قدرت، تمامش ازليت و ابديت.
اگر غير از اين باشد لازمهاش تركيب است، و اگر مركب باشد محتاج به اجزاء
مىشود و شىء محتاج هرگز واجب الوجود نخواهد بود.
3- توحيد افعالى
يعنى هر وجودى، هر حركتى، هر فعلى در عالم است به ذات
اسم الکتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 27 صفحة : 446