اسم الکتاب : ترجمه تفسیر المیزان المؤلف : علامه طباطبایی الجزء : 1 صفحة : 157
از جهت دوم است، كه
باين دو عنوان متصف ميشوند، مثلا عمل جفتگيرى انسانها، چه در نكاح و چه در زنا يك
عمل است، و از نظر شكل با يكدگر فرقى ندارند، هر دو عمل داراى ثبوت و تحققند، تنها
فرقى كه در آن دو است، اين است كه اگر بصورت نكاح انجام شود، موافق دستور خداست، و
چون همين عمل بصورت زنا انجام گيرد، فاقد آن موافقت است، و همچنين قتل نفس حرام، و
قتل نفس در قصاص، و نيز زدن يتيم از در ستمگرى، و زدن او از راه تاديب.
پس در تمامى
گناهان ميتوان گفت: از اين جهت گناه است كه فاعل آن در انجام آن، جهت صلاحى، و
موافقت امرى، و سود اجتماعى در نظر نگرفته، بخلاف آنكه همين افعال را بخاطر آن
اغراض آورده باشد.
پس هر چه هست
زير سر فاعل است، و خود فعل از نظر اينكه موجودى از موجودات است
[خلقت و
حسن متلازمند و آنچه عمل را گناه مىكند امرى است عدمى]
بد نيست، چون
بحكم آيه: ((اللَّهُ خالِقُ كُلِّ شَيْءٍ)، خدا آفريدگار هر
چيزيست)،[1] مخلوق
خداست، چون آن نيز چيزيست موجود، و ثابت، و مخلوق خدا بد نميشود، همچنين كلام امام
ع كه فرمود: (هر چيزى كه نام چيز بر آن اطلاق شود، مخلوق است، غير از يك چيز آنهم
خداست) تا آخر حديث.[2] كه اگر آن
آيه و اين روايت را با آيه: ((الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ)، آن خدايى
كه خلقت هر چيز را نيكو كرد)،[3] ضميمه
كنيم، اين نتيجه را مىگيريم: كه نه تنها فعل گناه بلكه هر چيزى هم چنان كه مخلوق
است، بدين جهت كه مخلوق است نيكو نيز هست، پس خلقت و حسن با هم متلازمند، و هرگز
از هم جدا نميشوند.
در اين ميان
خداى سبحان پارهاى افعال را زشت و بد دانسته، و فرموده: ((مَنْ جاءَ
بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها، وَ مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلا
يُجْزى إِلَّا مِثْلَها)، هر كس عمل نيك آورد، ده برابر چون آن پاداش دارد، و هر
كس عمل زشت مرتكب شود، جز مثل آن كيفر نمىبيند)،[4]
و بدليل اينكه براى گناهان مجازات قائل شده، مىفهميم گناهان مستند بآدمى است، و
با در نظر گرفتن اينكه گفتيم:
وجوب و ثبوت
افعال، از خدا و مخلوق او است، اين نتيجه بدست مىآيد: كه عمل گناه منهاى وجودش كه
از خداست، مستند بآدمى است، پس مىفهميم كه آنچه يك عمل را گناه مىكند، امرى است
عدمى، و جزء مخلوقهاى خدا نيست، چون گفتيم اگر مخلوق بود حسن و زيبايى داشت.
خداى تعالى
نيز فرموده: ((ما أَصابَ مِنْ مُصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي أَنْفُسِكُمْ
إِلَّا فِي كِتابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَها)، هيچ مصيبتى در زمين
و نه در خود شما نمىرسد، مگر آنكه قبل از قطعى شدن، در