اسم الکتاب : نظری به نظام اقتصادی اسلام المؤلف : مطهری، مرتضی الجزء : 1 صفحة : 12
قرار دادهاند ، زیرا متن با قلم خودنویس نگارش یافته و در حاشیه آن دو
نوع اضافات یکی با قلم خودنویس و دیگری با خودکار آبی مشاهده میشود ، و
این دومی نشان میدهد که استاد شهید در اواخر حیات مبارک خود نیز آن را
مورد مطالعه قرار دادهاند چرا که تنها در سالهای آخر حیات بود که ایشان
با خودکار مینوشتند و قبل از آن فقط با قلم خودنویس مینگاشتند . به هر
حال این اضافات که همه در تأیید و تکمیل نظرات قبلی بوده است به
تناسب و همان طور که خود ایشان مشخص کردهاند در متن یا پاورقی ذکر
گردیدند .
قبلا کتابی تحت عنوان " بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی " به نام
استاد شهید به چاپ رسیده است که به دلائلی انتشار آن متوقف گردید .
کتاب مذکور اشکالاتی از نظر نحوه تنظیم به شرح ذیل داشت :
. 1 بر برخی مطالب استاد پاورقیهای نسبتا مشروح زده شده و یا اضافاتی
در متن به عمل آمده بود در داخل کروشه و به طور مشخص که صرف نظر از
لزوم یا عدم لزوم آن پاورقیها و اضافات ، این روش مورد تأیید " شورای
نظارت بر نشر آثار استاد شهید " نیست و شورا در تنظیم آثار استاد چنین
حقی برای خود قائل نیست و معتقد است این روش اصالت آثار استاد را
مخدوش میسازد .
. 2 در برخی موارد که استاد اشارهای به مبانی فلسفی مسائل اقتصادی
داشتند و بحث صرفا جنبه فلسفی داشت نه جنبه اقتصادی ، آن بحث به مثابه
یک بحث اصلی تلقی شده و اضافاتی در متن یا پاورقی اعمال گردیده بود (
مانند بحث " در حقیقت اعتبار " در بخش " مالکیت از نظر فلسفی " .
همچنین در برخی موارد که استاد اشارهای به مبانی حقوقی مسائل اقتصادی
داشتند و بحث صرفا جنبه حقوقی و یا حقوقی و فلسفی داشت دستنویسهای دیگر
استاد نیز نقل شده بود ( مانند نقل رساله حق و حکم ) در حالی که همان
مقدار که استاد به بحث پرداخته بودند کافی به نظر میرسید . این امر
باعث گردیده بود که کتاب مذکور انسجام مطلوب را نداشته و گاه از موضوع
اصلی خود خارج شده باشد .
. 3 در مواردی میان دستنویسها تلفیق صورت گرفته بود که این روش نیز
مورد تأیید " شورای نظارت " نیست ، زیرا در تلفیق ، احتمال تحریف
سهوی وجود دارد و ما در عدم حضور استاد چنین حقی نداریم . البته در
تلفیقهای مذکور تحریفی رخ نداده بود .
. 4 در مواردی دستخط استاد اشتباه خوانده شده بود که البته این
اشتباهات ، مغیر معنی نبوده است .
لازم به ذکر است که کتاب حاضر مشتمل بر مطالبی است که کتاب مذکور
فاقد آن بود . از جمله در باب ارزش و اضافه ارزش ، استاد شهید کتاب
" اصول علم اقتصاد " را که از متون مارکسیستی و در واقع خلاصهای از
کتاب " کاپیتال " مارکس است صفحه به صفحه نقد و بررسی نمودهاند که
این بخش در کتاب مذکور موجود نیست ، با این استدلال که اینها بحث در
جزئیات است و این کتاب عهده دار بحث در کلیات
اسم الکتاب : نظری به نظام اقتصادی اسلام المؤلف : مطهری، مرتضی الجزء : 1 صفحة : 12