نفس در تهلكه خارج است».

جا دارد بپرسيم كه به چه دليل فرار ـ به سبب دلايل حرمتش از دايره ادله حرمت القاى نفس در تهلكه خارج مى‌شود؟ چه قرينه‌اى بر مقدم بودن دلايل حرمت فرار بر دلايل حرمت القاى نفس در تهلكه وجود دارد؟ و اگر ملتزم شويم كه ادله حرمت القاى نفس در تهلكه حاكم بر ادله جهاد است، چرا آن را بر ادله حرمت فرار نيز حاكم ندانيم و بدان ملتزم نشويم؟ و آيا ادله حرمت فرار دلالتشان قوى‌تر، تعدادشان بيش‌تر و مفادشان آشكارتر از ادله جهاد است؟ نه، هرگز چنين نيست. لذا اگر كسى ملتزم شود كه ادله حرمت به هلاكت افكندن مقدم بر ادله وجوب جهاد است و با اين همه تأكيدات كه در باره جهاد صادر شده و وعيدهايى كه در صورت ترك آن داده شده است، وجوب آن را مقيّد به عدم القاى نفس در تهلكه بداند ـ همان‌گونه كه محقق كركى بدان ملتزم شده است ناگزير است كه در قبال ادله حرمت فرار نيز تن به اين التزام بدهد و همان‌طور كه از ظاهر سخن محقق استفاده مى‌شود ادله حرمت القاى نفس را برآن مقدم بدارد. بنابراين استدراك مرحوم صاحب جواهر، وجهى ندارد.

اما حق آن است كه مطلب برعكس است و ادله وجوب حفظ نفس و حرمت القاى نفس در تهلكه به ادله جهاد مقيد است. زيرا روشن است كه يكى از مصاديق بارز القاى نفس در هلاكت، جهادِ واجب است و اگر اين فريضه را با اين ادله تخصيص بزنيم، تخصيص اكثر لازم مى‌آيد و چه‌بسا به تعطيل كامل اين فريضه الهى خواهد انجاميد.

پاسخ درست به آنچه علامه؛ درباره دليل حرمت القاى نفس در تهلكه فرموده، آن است كه پيش‌تر گفتيم. در مورد دليل صلح نيز پاسخ آن است كه سياق