اسم الکتاب : يكصد و هشتاد پرسش و پاسخ المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 672
از بررسى حدود 51 مورد كلمه «سحر» و مشتقات آن در سورههاى قرآن از قبيل:
طه، شعراء، يونس و اعراف و ... راجع به سرگذشت پيامبران خدا: موسى عليه
السلام، عيسى عليه السلام و پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله به اين نتيجه
مىرسيم كه سحر از نظر قرآن به دو بخش تقسيم مىشود:
1- آنجا كه مقصود از آن فريفتن و تردستى و شعبده و چشمبندى است و حقيقتى ندارد
چنانكه مىخوانيم: «فَإِذا حِبالُهُمْ وَ عِصِيُّهُمْ
يُخَيَّلُ إِلَيْهِ مِنْ سِحْرِهِمْ أَنَّها تَسْعى: (ريسمانها و عصاهاى جادوگران زمان موسى در اثر سحر، خيال مىشد كه حركت
مىكنند) «سوره طه آيه 66» و در آيه ديگر آمده است «فَلَمَّا أَلْقَوْا سَحَرُوا أَعْيُنَ النَّاسِ وَ
اسْتَرْهَبُوهُمْ» (هنگامى كه ريسمانها را انداختند چشمهاى مردم
را سحر كردند و آنها را ارعاب نمودند) (اعراف آيه 116) از اين آيات روشن مىشود كه
سحر داراى حقيقتى نيست كه بتوان در اشياء تصرفى كند و اثرى بگذارد بلكه اين تردستى
و چشمبندى ساحران است كه آنچنان جلوه مىدهد.
2- از بعضى از آيات قرآن استفاده مىشود كه بعضى از انواع سحر به راستى اثر
مىگذارد مانند آيه فوق كه مىگويد آنها سحرهائى را فرا مىگرفتند كه ميان مرد و
همسرش جدائى مىافكند (فَيَتَعَلَّمُونَ
مِنْهُما ما يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ) يا تعبير ديگرى كه در آيات فوق بود كه آنها چيزهائى را فرا
مىگرفتند كه مضر به حالشان بود و نافع نبود (وَ يَتَعَلَّمُونَ ما يَضُرُّهُمْ وَ لا يَنْفَعُهُمْ).
ولى آيا تأثير سحر فقط جنبه روانى دارد و يا اينكه اثر جسمانى و خارجى هم ممكن
است داشته باشد؟ در آيات بالا اشارهاى به آن نشده، و لذا بعضى معتقدند اثر سحر
تنها در جنبههاى روانى است.
نكته ديگرى كه در اينجا تذكر آن لازم است اينكه: به نظر مىرسد قسمت قابل
توجهى از سحرها بوسيله استفاده از خواص شيميائى و فيزيكى به عنوان اغفال مردم
سادهلوح انجام مىشده است.
مثلا در تاريخ ساحران زمان موسى عليه السلام مىخوانيم كه آنها درون ريسمانها
و عصاهاى خويش مقدارى مواد شيميائى مخصوص (احتمالا جيوه و مانند آن) قرار داده
بودند كه پس از تابش آفتاب، و يا بر اثر وسائل حرارتى كه در زير آن تعبيه كرده
اسم الکتاب : يكصد و هشتاد پرسش و پاسخ المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 672