درس استقامت مى‌آموزند و صلابت و مقاومت بيشترى پيدا مى‌كنند، گروه اول به رهبانيت يا چيزى شبيه به آن رو مى‌آورند و گروه دوم به عكس، اجتماعى‌تر مى‌شوند.

مفاسد اخلاقى و اجتماعى ناشى از رهبانيت‌

انحراف از قوانين آفرينش هميشه واكنشهاى منفى به دنبال دارد، بنابراين جاى تعجّب نيست كه وقتى انسان از زندگى اجتماعى كه در نهاد و فطرت او است فاصله بگيرد گرفتار عكس العملهاى منفى شديد مى‌شود، لذا رهبانيت به حكم اينكه بر خلاف اصول فطرت و طبيعت انسان است مفاسد زيادى به بار مى‌آورد از جمله:

1- رهبانيت با روح مدنى بالطبع بودن آدمى مى‌جنگد و جوامع انسانى را به انحطاط و عقب گرد مى‌كشاند.

2- رهبانيت نه تنها سبب كمال نفس و تهذيب روح و اخلاق نيست. بلكه منجر به انحرافات اخلاقى، تنبلى، بدبينى، غرور، عجب و خود برتربينى و مانند آن مى‌شود، و به فرض كه انسان بتواند در حال انزوا به فضيلت اخلاقى برسد فضيلت محسوب نمى‌شود، فضيلت آن است كه انسان در دل اجتماع بتواند خود را از آلودگيهاى اخلاقى برهاند.

3- ترك ازدواج كه از اصول رهبانيت است نه فقط كمالى نمى‌آفريند بلكه موجب پيدايش عقده‌ها و بيماريهاى روانى مى‌گردد.

در دائرة المعارف قرن بيستم مى‌خوانيم: «بعضى از رهبانها تا آن اندازه توجه به جنس زن را عمل شيطانى مى‌دانستند كه حاضر نبودند حيوان ماده‌اى را به خانه ببرند! مبادا روح شيطانى آن به روحانيت آنها صدمه بزند»!!

اما با اين حال تاريخ فجايع زيادى را از ديرها به خاطر دارد، تا آنجا كه به گفته «ويل دورانت» «پاپ انيوسان» سوم، يكى از ديرها را به عنوان فاحشه خانه توصيف كرد! [1].

[1]- ويل دورانت جلد 13 صفحه 443.