76- امامت چيست؟ و آيا از اصول است يا فروع؟

در مورد تعريف امامت، اختلاف نظر زيادى وجود دارد، و بايد هم وجود داشته باشد، چرا كه امامت از نظر گروهى (شيعه و پيروان مكتب اهل بيت «عليهم السلام») از اصول دين و ريشه‌هاى اعتقادى است، در حالى كه از نظر گروه ديگر (اهل سنت) جزء فروع دين و دستورات عملى محسوب مى‌شود.

بديهى است اين دو گروه به مسأله امامت يكسان نمى‌نگرند و طبيعى است كه تعريف واحدى نيز ندارند.

به همين دليل مى‌بينيم يك دانشمند سنى امامت را چنين تعريف مى‌كند:

الِامامَة رِئاسَة عامّةٌ فى امُورِ الدِّينِ وَ الدُّنْيا، خَلافَة عَنِ النَّبى صلى الله عليه و آله: «امامت رياست و سرپرستى عمومى در امور دين و دنيا به عنوان جانشينى از پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله است». [1]

مطابق اين تعريف، امامت يك مسئوليت ظاهرى در حد رياست حكومت است، منتها حكومتى كه شكل دينى دارد، و عنوان جانشينى پيامبر صلى الله عليه و آله (جانشينى و نيابت در امر حكومت) را به خود گرفته است و طبعاً چنين امامى مى‌تواند از سوى مردم برگزيده شود.

بعضى نيز امامت را به معنى «جانشينى يك شخص از پيامبر صلى الله عليه و آله در برپا داشتن احكام شرع و پاسدارى از حوزه دين بطورى كه اطاعت او بر همه امت واجب باشد» دانسته‌اند. [2]

[1]- شرح تجريد قوشچى، صفحه 472.

[2]- شرح قديم تجريد از شمس الدين اصفهانى اشعرى (بنا به نقل توضيح المراد تعليقه بر شرح تجريد عقايد، تأليف سيد هاشم حسينى تهرانى، صفحه 672.