درس چهلم: نوحه‌گرى جاهليت‌

امام باقر عليه السلام مى‌فرمايد:

يكى از سخنان كوتاه پيامبر عليه السلام كه هيچ‌كس پيش از او نگفته، اين بود:

النَّياحَةُ مِنْ عَمَلِ الْجاهِلِيَّةِ [1]

ترجمه‌

نوحه‌گرى از اعمال دوران جاهليت است (در برابر مشكلات نبايد ناله كرد بلكه بايد براى حل آنها بپاخاست).

شرح كوتاه‌

اين حديث كوتاه و پرمعنا، ظاهرى دارد و باطنى:

ظاهر آن اشاره به اعمال بى‌رويه‌اى است كه در زمان جاهليت مرسوم بود؛ هنگامى كه كسى از دنيا مى‌رفت زنان نوحه‌گر دعوت مى‌كردند كه با آهنگ‌هاى مخصوص خود و اشعار پر از دورغ و فريب بر مرگ او نوحه سرايى كنند و يك عزاى ساختگى و قلابى برپا سازد. و اما معناى ديگرى كه شايد امام باقر عليه السلام نيز به آن اشاره مى‌كند اين است كه در برابر حوادث سخت و پيچيده و مشكلات زندگى فردى و اجتماعى نوحه‌گرى و ناله كردن بيهوده است و به هدر دادن نيروها و امكانات است؛ بايد با سر پنجه عقل و انديشه و با همّت و استقامت مداوم آنها را گشود و چاره‌جويى كرد.

[1] وسايل الشيعه، جلد 1، صفحه 915.