2 مدارا كردن با مردم‌

دومين صفتى كه به عنوان ويژگى عبادالرّحمن و اولياء اللّه مطرح شده، مدارا نمودن با مردم است. خداوند متعال در آيه محلّ بحث مى‌فرمايد:

وَ إِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَاماً [1]

و هنگامى كه جاهلان آنها را مخاطب سازند (و سخنان نابخردانه گويند) به آنها سلام مى‌گويند (و با بى‌اعتنايى و بزرگوارى مى‌گذرند).

مردم از يك نظر به چهار دسته تقسيم مى‌شوند:

1- عدّه‌اى «طالب حق» هستند. هر كجا كه حق را بيابند، از آن پيروى و تبعيّت مى‌كنند، و هيچ عذر و بهانه‌اى نمى‌آورند. اينها هم طالب حقّند، و هم واصل به حق شده‌اند.

2- گروه ديگر، «جاهلان قاصِر» هستند؛ يعنى افراد نادانى كه به علماء و دانشمندان دسترسى ندارند. همانند ساكنين منطقه‌اى كه پاى عالمى به آنجا نرسيده، يا كسى كه در مركز علم و دانش و در كنار دانشمندان زندگى مى‌كند، امّا تاكنون به ذهنش خطورنكرده كه فلان عملش اشتباه مى‌باشد، تا آن را اصلاح كند، و طرز صحيح آن را از

[1]. سوره فرقان، آيه 63.