آرى، تأليف قلوب از آيات الهى است، به گونه‌اى كه اگر اين محبّت اجتماعى وجود نداشت، زندگى دستجمعى امكان‌پذير نبود.

ب- رأفت و رحمت اسلامى در روايات‌

اين موضوع در روايات متعدّد و فراوانى منعكس شده، كه به عنوان نمونه به دو مورد آن اشاره مى‌كنيم:

1- امام صادق عليه السلام در روايت زيبايى چنين مى‌فرمايد:

هَلِ الدِّينُ إِلَّا الْحُبُّ! إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ: قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِى يَحْبِبْكُمُ اللَّهُ‌ [1]

آيا دين جز محبّت و رحمت چيز ديگرى است؟! (سپس دليل كلامش را اين گونه بيان مى‌كند: زيرا) خداوند متعال مى‌فرمايد: اگر خدا را دوست داريد از دستورات من (پيامبر صلى الله عليه و آله) اطاعت كنيد تا محبوب خداوند شويد. يعنى انگيزه عمل به دستورات الهى، عشق و محبّت به خداوند است.

2- در روايت ديگرى از امام باقر عليه السلام چنين مى‌خوانيم:

أَلدِّينُ هُوَ الْحُبُّ وَ الْحُبُّ هُوَ الدِّينُ‌ [2]

دين محبّت است و محبّت دين است.

گاه استدلال عقلى انگيزه انسان براى انجام كارى مى‌شود؛ و گاه عشق و محبّت، او را وادار به كارى مى‌كند. آيا اين دو انگيزه يكسان هستند؟

خداوند براى بقاء نسل بشر علاقه‌اى بين زن و مرد ايجاد كرد تا نسل بشر ادامه يابد؛ حال اگر قرار بود منطق و استدلال عقلى انگيزه انسان براى بقاء نسل باشد، مثل اين كه بگويد:

[1]. ميزان الحكمة، جلد دوم، باب 666، حديث 3257.

[2]. نورالثّقلين، جلد 5، صفحه 285، حديث 49.