3- نشانه‌هاى نفاق‌

در روايتى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به بعضى از نشانه‌هاى نفاق اشاره شده است.

حضرت در اين روايت مى‌فرمايد: «ثلاثٌ مَن كُنَّ فِيهِ كانَ مُنافِقاً وَ انْ صامَ وَ صَلّى‌ وَ زَعَمَ انَّهُ مُسْلِمٌ: مَنْ اذا ائْتَمَنَ خانَ، وَ اذا حَدَّثَ كَذِبَ وَ اذا وَعَدَ اخلَفَ ...»

ترجمه و توضيح: اين سه صفت در هر كسى باشد منافق است، اگر چه روزه بگيرد و نماز بگذارد و تصوّر مسلمانى داشته باشد:

اوّل- خيانتكارى. انسان خيانتكار منافق است؛ زيرا در ظاهر خود را امين نشان مى‌دهد، ولى در باطن خائن است. بنابراين، نمى‌توان اموال و بيت المال را بدو سپرد، گرچه بعضى در برابر اموال كم و اندك امين هستند؛ ولى در مقابل امانتهاى گرانبها و اموال فراوان درون خيانتكارانه خود را آشكار مى‌كنند.

دوّم- دروغگويى. انسان دروغگو منافق است؛ زيرا كه با چرب زبانى كلامى، نيّتى پليد و خلاف حقّ و حقيقت دارد؛ هر چند نماز بخواند و دعاى ندبه و توسّل و ... بر زبان جارى سازد.

سوّم- خُلف وعده. كسى كه به وعده و گفته خود عمل نمى‌كند، منافق است؛ زيرا عمل به وعده و پايبندى به گفته از نظر اخلاقى پسنديده و ضرورى است و حتّى از نظر فقهى نيز گاهى واجب است. [1] كوتاه سخن آن كه هر گونه دوگانگى ظاهر و باطن در شخص، نفاق شمرده مى‌شود.

4- تاريخچه منافقان‌

در هيچ عصر و زمانى، جوامع انسانى از وجود منافقان خالى نبوده است و

[1]- ميزان الحكمة، باب 3931؛ حديث 20577. البتّه روايات ديگرى نيز در اين باب نقل شده‌است كه در بعضى از آنها، نشانه‌هاى ديگرى نيز براى نفاق ذكر شده است.