شرح و تفسير آيه شريفه‌

دو تفسير براى آيه شريفه ذكر شده است:

نخست اين كه: مثَل منافقان، مثل انسانهاى گم گشته و سرگردان در بيابانى تاريك و مخوف است. فرض كنيد مسافرى شبانگاه از كاروان خود عقب مى‌ماند و در بيابانى تاريك، تنها گرفتار مى‌شود. اين مسافر نه نورى دارد نه روشنايى؛ نه دليلى دارد و نه راهنمايى؛ نه جادّه مشخّصى پيدا مى‌كند و نه قطب‌نمايى. از يك سو، ترس از دزدان و حيوانات درنده و از سوى ديگر ترس از هلاكت ناشى از گرسنگى و تشنگى او را به چاره انديشى و تلاش وا مى‌دارد. به جستجو مى‌پردازد. مقدارى هيزم فراهم مى‌كند و آنها را آتش مى‌زند، شعله آتش را بر بالاى دست مى‌گيرد و با شتاب به حركت در مى‌آورد. ناگهان وزش بادى تند شعله‌اش را خاموش مى‌كند، تا بخواهد هيزمى جمع‌آورى كند و شعله‌اى بيفروزد، اندك راهى را كه براى نجات خود طى كرده بود، هدر مى‌دهد و گم مى‌كند.

منافقان مانند اين مسافر تنها و ره گم كرده و از راه دور مانده‌اند. اينان در روشنايى زندگى در ظلمت و تاريكى قرار گرفته‌اند. از قافله انسانيّت و ايمان عقب مانده‌اند. هيچ نشانه راهى ندارند. خداوند نور هدايت را از آنان گرفته و آنها را در تاريكى ترك نموده است.

منافقان شخصيّت‌هاى دوگانه و دورويى دارند، ظاهرى مسلمان و باطنى كافر؛ ظاهرى صادق و باطنى ناراست؛ ظاهرى مخلص و باطنى رياكار؛ ظاهرى امين و باطنى خيانت پيشه؛ ظاهرى دوستانه و باطنى دشمن صفت و .... اينان از ظاهر پرفريب خود روشنايى آتشى پديد مى‌آورند. خود را مسلمان نشان مى‌دهند و از مزاياى اسلام بهره‌مند مى‌گردند، ذبيحه آنان حلال محسوب مى‌شود، آبروى آنها محفوظ مى‌ماند، اموال آنها محترم شمرده مى‌شود، از حقّ ازدواج با مسلمانان‌