بنابراين، دعا نور اميد، نور تقوا و نور معرفت را در دل انسان زنده مى‌كند.

پرسش: در دعاى ماه رجب- كه خواندن آن پس از هر نمازى مستحب است-، مى‌خوانيم: «يا مَنْ يُعْطى‌ مَنْ سَئَلَهُ، يا مَنْ يُعْطى مَنْ لَمْ يَسْئَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ»؛ اى خدايى كه به دعاكنندگان و به كسانى كه دعا نمى‌كنند، به عارفان و به كسانى كه تو را نمى‌شناسند، عطا مى‌كنى و نعمت مى‌دهى.

بر اساس اين قسمت از دعاى ماه رجب، خداوند به همه انسان‌ها- چه كسانى كه خداشناس باشند و چه نباشند، چه كسانى كه دعا كنند و چه نكنند- نعمت عطا مى‌كند. بنابراين، چه نيازى به دعا و توسّل است؟.

پاسخ: فيض بركات خداوند اقسام و انواعى دارد: بخشى از آن را خداوند به همه انسان‌ها عطا مى‌كند، همانند باران كه در هنگام نزول كافر و مؤمن، عارف و غيرعارف و ... همه از آن بهره‌مند مى‌شوند.

بخش ديگر آن، بركاتى است كه تنها به اهل معرفت عطا مى‌شود و غير مؤمن مشمول آن نمى‌گردد. و بخش سوم، نعمت‌هايى است كه تنها دعاكنندگان از آن بهره مى‌برند.

در روايتى آمده است: «در نزد خداوند كراماتى است كه جز به دعا به كسى نمى‌دهند». [1]

بنابراين، تنها بخش اوّل است كه شامل همه مى‌شود؛ ولى بخش دوم و سوم، ايمان و دعا در آن مؤثر است.

موانع و شرايط استجابت دعا

چرا برخى از دعاها مستجاب نمى‌شود؟ چرا وعده خداوند در مورد

[1]- ميزان الحكمه، باب 1189، حديث 5521.