راه نفوذ در ديگران:

مى‌توانيم از اين حديث راه نفوذ در ديگران را پيدا كنيم.

منظور از نفوذ، كلاه گذارى نيست بلكه نفوذ به حق در ديگران است. بهترين راه براى نفوذ در ديگران راهى است كه در روايت آمده يعنى نيكى كردن به مردم و حل كردن مشكل مردم؛ البتّه كمك به حلّ مشكلات، و نيكى كردن به مردم تنها كمك مادى نيست، بلكه استفاده از سرمايه‌هايى است كه در اختيار داريم و فناناپذير است. همان كه اميرالمؤمنين عليه السلام مى‌فرمايد: از رسول خدا صلى الله عليه و آله شنيدم كه مى‌فرمود:

«إنَّكُمْ لَنْ تَسَعُوا النّاسَ بِأمْوالِكُمْ فَسَعُوهُمْ بِأخْلاقِكُم‌

؛ شما با پول نمى‌توانيد همه مردم را جذب كنيد ولى با اخلاق نيكو مى‌توانيد مردم را جذب كنيد». [1]

اين كار هزينه زيادى هم نمى‌خواهد، مانند برخورد نيكو با همسايه، پيش از او سلام كردن، احوال پرسى كردن و احوال خويشان او را پرسيدن، در غياب دوست از او دفاع كردن و اگر بيمار شد عيادتش نمودن و در غم و شادى شريك او بودن.

يكى از عوامل پيشرفت رسول اكرم صلى الله عليه و آله در صدر اسلام، نفوذ آن حضرت در دلها بود كه خداوند مى‌فرمايد: « «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظّاً غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ»؛ از پرتو رحمت الهى در برابر آنها [مردم‌] نرم و مهربان شدى و اگر خشن و سنگدل بودى، از اطراف تو پراكنده مى‌شدند». [2]

و مى‌فرمايد:

« «وَإِنَّكَ لَعَلى‌ خُلُقٍ عَظِيمٍ»؛ و تو اخلاق عظيم و برجسته‌اى دارى». [3]

اخلاقى كه عقل در آن حيران است، چرا كه اگر مردم را به بندگى خدا دعوت مى‌كنى تو خود بيش از همه عبادت مى‌كنى، و اگر از كار بد باز مى‌دارى تو قبل از همه خوددارى مى‌كنى، آزارت مى‌دهند و تو اندرز مى‌دهى، ناسزايت مى‌گويند و

[1] وسائل الشيعه، ج 8، باب 107 من أبواب أحكام العشرة فى السفر والحضر، ح 8.

[2] آل عمران، آيه 159.

[3] قلم، آيه 4.