« «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِّنْ ذَكَرٍ وَأُنثَى‌ وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوباً وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ»؛ اى مردم ما شما را از يك مرد و زن آفريديم، و شما را تيره‌ها و قبيله‌ها قرار داديم، تا يكديگر را بشناسيد؛ (اينها ملاك امتياز نيست بلكه) گرامى‌ترين شما نزد خداوند با تقواترين شماست، به درستى كه خداوند دانا و آگاه است». [1]

در اين آيه خداوند معيار واقعى ارزشهاى انسانى را در برابر ارزشهاى دروغين مشخص مى‌سازد. با توجّه به شأن نزولى كه براى اين آيه ذكر شده، مى‌توان به عمق اين ارزش انسانى پى برد. بعد از فتح مكّه پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله دستور داد بلال بر پشت بام كعبه اذان بگويد، عتّاب بن اسَيد كه از آزاد شدگان بود گفت: خدا را شكر مى‌كنم كه پدرم از دنيا رفت و چنين روزى را نديد! و حارِث بن هِشام‌ نيز گفت: آيا رسول اللَّه صلى الله عليه و آله غير از اين كلاغ سياه كسى را پيدا نكرد؟ اينجا بود كه آيه فوق نازل شد و معيار ارزش واقعى را بيان كرد. [2]

و در آيه ديگر مى‌فرمايد: « «يَا بَنِى آدَمَ قَدْ أَنزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِبَاساً يُوَارِي سَوْآتِكُمْ وَرِيشاً وَلِبَاسُ التَّقْوَى‌ ذَلِكَ خَيْرٌ ذَلِكَ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ»؛ اى فرزندان آدم! لباسى براى شما فرستاديم كه اندام شما را مى‌پوشاند و مايه زينت شماست، امّا لباس پرهيزكارى بهتر است اينها (همه) از آيات خداست تا متذكّر (نعمتهاى او) شوند». [3]

چند نكته:

1. تقوا كليد كرامت‌

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در سال فتح مكّه همراه‌ فضل بن عبّاس‌ و اسامة بن زيد داخل خانه خدا شد و سپس بيرون آمد و دستگيره در را گرفت و فرمود: ستايش خداوندى كه بنده‌اش را تصديق كرد و وعده‌اش را به انجام رسانيد و به تنهايى بر

[1] حجرات، آيه 13.

[2] تفسير روح‌البيان، ج 9، ص 90؛ تفسير قرطبى، ج 9، ص 6160.

[3] اعراف، آيه 26.