نكته قابل توجه اينكه امام سجاد عليه السلام در شرايطى اين خطبه را ايراد كرد كه يزيد سرمست از باده پيروزى، مجلسى عظيم تشكيل داد و سفراى كشورهاى ديگر و همچنين اعيان و اشراف را به آن مجلس فراخواند.

جوّ سنگين ناشى از فاجعه كربلا و استبداد خشن اموى از يك سو و اسارت و خستگى سفر از سوى ديگر و جراحت روح و جان حاصل از شهادت خاندان اهل‌بيت عليهم السلام از سوى سوم، همه و همه به ظاهر نبايد توانى براى على بن الحسين عليهما السلام باقى بگذارد تا سخنان عادى خويش را به درستى بيان كند؛ به ويژه كه آن حضرت را به همراه عمّه‌اش زينب عليها السلام و جمعى ديگر از خاندان هاشمى به ريسمانى بسته و وارد مجلس كرده بودند.

امّا آن حضرت وارث دانش و فصاحت علوى و شجاعت و جسارت حسينى است؛ از اين رو با آرامش تمام و در نهايت فصاحت و بلاغت و موقعيت‌شناسى به معرّفى خويش و پدر و جدّ خود پرداخت تا مردم غفلت زده شام را بيدار كند و حجّت را بر آنان تمام نمايد، و كرد!

آرى حجّت را بر آنها كه عمرى را با اسلام اموى سپرى كردند و اميرمؤمنانى! مثل معاويه را ديدند و اكنون نيز يزيد فاسد و شراب خوار ادّعاى امامت بر مؤمنان و خلافت خطّه مسلمين را مى‌كند و جز خود و خاندان فاسدش را آشنا به دين و مكتب نمى‌داند و امام حسين عليه السلام و خاندان پاكش را خارج از دين و شورشگر بر ضد خليفه مسلمين! معرفى مى‌كند، تمام كرد.

يزيد كه كم و بيش با درياى علم و تقوا و قداست و پاكى خاندان نبوى آشناست، ابتدا حاضر نمى‌شود كه امام سجاد عليه السلام- با آن كه ضعف سفر و اسارت را بر اندام دارد- بر فراز منبر رود و خطبه‌اى براى مردم بخواند؛ چراكه خاندان اموى زراعت خويش را در زمين جهل و بى خبرى مردم كاشته‌اند و مى‌دانند آگاهى مردم محصول چندين ساله آنان را بر باد مى‌دهد؛ ولى بر اثر فشار افكار عمومى مى‌پذيرد امام عليه السلام خطبه‌اى بخواند، و