خلافت معرّفى نكند و كار آن را به مسلمين بسپارد. [1]

از اين رو، معاويه براى برداشتن موانع از سر راه خويش و هموارساختن سلطنت يزيد فاسد، دست به جنايت ديگرى زد و امام مجتبى عليه السلام را به شهادت رساند. ولى براى در امان ماندن از پى‌آمد چنين جنايت بزرگى، مخفيانه و با مسموم ساختن آن حضرت، به چنين عملى اقدام كرد.

مطابق نقل جمعى از مورّخان شيعه و سنّى، معاويه به همسر امام حسن عليه السلام كه دختر اشعث بن قيس‌ [2] بود، پيام داد كه اگر وى حسن بن على عليه السلام را مسموم سازد، او را به همسرى پسرش يزيد درخواهد آورد. معاويه براى جلب اعتماد «جعده دختر اشعث» مبلغ يكصد هزار درهم نيز براى وى فرستاد. دختر اشعث نيز پذيرفت كه همسر خود حضرت امام مجتبى عليه السلام را مسموم سازد و به شهادت برساند (هر چند معاويه، وى را هرگز به همسرى يزيد در نياورد!). [3]

مورّخ معروف «ابوالفرج اصفهانى» مى‌نويسد: معاويه مى‌خواست براى فرزندش‌

[1]. مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 38 و بحارالانوار، ج 44، ص 65. (البتّه مطابق نقل ابن قتيبه در «الامامة و السياسة» جلد 1، صفحه 184، معاويه تعهّد كرده بود كه پس از مرگش، خلافت به امام حسن عليه السلام منتقل شود. در اين صورت انگيزه معاويه براى به شهادت رساندن آن حضرت، روشن‌تر است. همين انگيزه را علّامه امينى در الغدير، ج 11، ص 9، از ابوالفرج اصفهانى نويسنده كتاب «مقاتل الطالبيين» نقل مى‌كند؛ ابن عبدالبرّ نيز در استيعاب، ج 1، ص 438 و 439 مى‌نويسد: امام حسن عليه السلام با وى شرط كرده بود كه خلافت پس از معاويه، در اختيار او قرار گيرد).

[2]. براى آگاهى از زندگى و سابقه اشعث، رجوع كنيد به: پيام امام اميرالمؤمنين عليه السلام، ج 1، ص 644 به‌بعد (ذيل خطبه نوزدهم).

[3]. رجوع كنيد به: كتاب‌هاى معتبر تاريخى از شيعه و سنّى؛ مانند: ارشاد مفيد، ص 356 و 357؛ مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 47- 49؛ بحارالانوار، ج 44، ص 147؛ تاريخ الخلفاء سيوطى، ص 214؛ شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 16، ص 29؛ مختصر تاريخ دمشق، ج 7، ص 39؛ تذكرة الخواص سبط بن جوزى، ص 191 و 192. ابن عبدالبر نيز در استيعاب، ج 1، ص 440 در شرح حال امام حسن عليه السلام مى‌نويسد: گروهى گفته‌اند كه آن زن به دسيسه معاويه و پولى كه براى وى فرستاد، آن حضرت را مسموم ساخت (وَ قَالَتْ طائِفَةٌ: كَانَ ذَلِكَ مِنْهَا بِتَدْسِيسِ مُعاوِيَةَ إِلَيْهَا وَ مَا بَذَلَ لَهَا فِي ذلِكَ).