(272) لَيْسَ عَلَيْكَ هُداهُمْ وَ لكِنَّ اللَّهَ يَهْدي مَنْ يَشاءُ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ وَ ما تُنْفِقُونَ إِلَّا ابْتِغاءَ وَجْهِ اللَّهِ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَ أَنْتُمْ لا تُظْلَمُونَ‌

هدايت آنها بر تو نيست؛ (بنابراين، ترك انفاق به غير مسلمانان، براى اجبار به اسلام، صحيح نيست) ولى خداوند، هر كه را بخواهد (و شايسته بداند)، هدايت مى‌كند. و آنچه را از خوبى‌ها و اموال انفاق مى‌كنيد، براى خودتان است؛ (ولى) جز براى رضاى خدا، انفاق نكنيد! و آنچه از خوبى‌ها انفاق مى‌كنيد، (پاداش آن) به طور كامل به شما داده مى‌شود؛ و به شما ستم نخواهد شد.

شأن نزول:

انفاق در راه خير

در «تفسير مجمع البيان» از «ابن‌عباس» نقل شده: مسلمانان حاضر نبودند به غير مسلمين انفاق كنند، آيه فوق نازل شد و به آنها اجازه داد كه در مواقع لزوم اين كار را انجام دهند. [1]

شأن نزول ديگرى براى آيه فوق نقل شده كه بى شباهت به شأن نزول اوّل نيست و آن اين كه: زن مسلمانى به نام «اسماء» در سفر «عمرة القضاء» در خدمت پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله بود، مادر و جده آن زن، به سراغ او آمدند و از او كمكى خواستند، و از آنجا كه آن دو نفر مشرك و بت‌پرست بودند «اسماء» از كمك به آنها امتناع ورزيد، گفت:

بايد از پيامبر صلى الله عليه و آله اجازه بگيرم؛ زيرا شما پيرو آئين من نيستيد، سپس نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد اجازه خواست، آيه مورد بحث نازل گرديد. [2]

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «تفسير قرطبى»، ذيل آيه مورد بحث، و ديگر تفاسير.

[2] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «تفسير قرطبى»، ذيل آيه مورد بحث (با تفاوت)؛ «تفسير كبير فخر رازى»، ذيل آيه مورد بحث.