شأن نزول:

روزه تا شب‌

از روايات اسلامى چنين استفاده مى‌شود كه در آغاز نزول حكم روزه، مسلمانان تنها حق داشتند قبل از خواب شبانه، غذا بخورند، چنانچه كسى در شب به خواب مى‌رفت سپس بيدار مى‌شد، خوردن و آشاميدن بر او حرام بود.

و نيز در آن زمان آميزش با همسران در روز و شب ماه رمضان مطلقاً تحريم شده بود.

يكى از ياران پيامبر صلى الله عليه و آله به نام «مطعم بن جبير» كه مرد ضعيفى بود با اين حال روزه مى‌داشت، هنگام افطار وارد خانه شد، همسرش رفت براى افطار او غذا حاضر كند به خاطر خستگى خواب او را ربود، وقتى بيدار شد گفت: من ديگر حق افطار ندارم، با همان حال شب را خوابيد و صبح در حالى كه روزه‌دار بود براى حفر «خندق» (در آستانه جنگ احزاب) در اطراف «مدينه»، حاضر شد، در اثناء تلاش و كوشش به واسطه ضعف و گرسنگى مفرط بى‌هوش شد، پيامبر بالاى سرش آمد و از مشاهده حال او متأثر گشت.

و نيز جمعى از جوانان مسلمان كه قدرت كنترل خويشتن را نداشتند شب‌هاى ماه رمضان با همسران خود آميزش مى‌نمودند.

در اين هنگام آيه نازل شد و به مسلمانان اجازه داد در تمام طول شب مى‌توانند غذا بخورند و با همسران خود آميزش جنسى داشته باشند. [1]

[1] «وسائل الشيعه»، ج 10، ص 114، ح 12993؛ «بحار الانوار»، ج 90، ص 10، و ج 93، ص 271- در روايات زيادى به جاى «مطعم بن جبير»، «خوّات بن جبير انصارى»، برادر «عبداللّه بن جبير» آمده است ( «كافى»، ج 4، ص 98، ح 4؛ «وسائل الشيعه»، ج 10، ص 112، ح 12990؛ «بحار الانوار»، ج 20، ص 241 و 267، و ج 93، ص 269، 270، 286 و ...)؛ «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث.