و كسى كه بعد از آن، تجاوز كند، عذاب دردناكى خواهد داشت.

و براى شما در قصاص، حيات و زندگى است، اى صاحبان خرد! شايد شما تقوا پيشه كنيد.

شأن نزول:

قصاص، زندگى است‌

عادت عرب جاهلى بر اين بود كه: اگر كسى از قبيله آنها كشته مى‌شد، تصميم مى‌گرفتند تا آنجا كه قدرت دارند از قبيله قاتل بكشند، و اين فكر تا آنجا پيش رفته بود كه حاضر بودند به خاطر كشته شدن يك فرد، تمام طائفه قاتل را نابود كنند، آيه فوق نازل شد، و حكم عادلانه قصاص را بيان كرد. [1]

اين حكم اسلامى، در واقع حد وسطى بود ميان دو حكم مختلف كه در آن زمان وجود داشت.

بعضى قصاص را لازم مى‌دانستند و چيزى جز آن را مجاز نمى‌شمردند.

و بعضى تنها ديه را لازم مى‌شمردند، اسلام قصاص را در صورت عدم رضايت اولياى مقتول، و ديه را به هنگام رضايت طرفين قرار داد.

ا 186 وَ إِذا سَأَلَكَ عِبادي عَنِّي فَإِنِّي قَريبٌ أُجيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْيَسْتَجيبُوا لي‌ وَ لْيُؤْمِنُوا بي‌ لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ‌

و هنگامى كه بندگان من، از تو درباره من سؤال كنند، (بگو:) من نزديكم! دعاى دعاكننده را، به هنگامى كه مرا مى‌خواند، پاسخ مى‌گويم! پس بايد دعوت مرا بپذيرند، و به من ايمان بياورند، تا راه يابند (و به مقصد برسند)!

[1] مضمون اجمالى اين شأن نزول در مدارك ذيل آمده است: «تفسير قرطبى»، ذيل آيه مورد بحث؛ «تفسير ابن كثير»، ج 1، ص 357، ذيل آيه مورد بحث؛ «درّ المنثور»، ذيل آيه مورد بحث.