اسم الکتاب : شان نزول آيات قرآن المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 432
مفسران، نقل كردهاند كه: پيامبر صلى الله عليه و آله در يكى از روزهاى جمعه
در «صفه» (سكوى بزرگى كه در كنار مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله قرار داشت)
نشسته بود، و گروهى نزد آن حضرت حاضر بودند، جا تنگ بود، پيامبر صلى الله عليه و
آله عادتش اين بود كه «مجاهدان بدر» را اعم از مهاجر و انصار احترام فراوان
مىكرد، در اين هنگام، گروهى از «بدريون» وارد شدند، در حالى كه ديگران قبل از
آنها اطراف پيامبر صلى الله عليه و آله را پر كرده بودند، هنگامى كه مقابل پيامبر
صلى الله عليه و آله رسيدند سلام كردند، پيامبر صلى الله عليه و آله پاسخ فرمود،
سپس به حاضران سلام كردند، آنها نيز پاسخ گفتند، آنها روى پاى خود ايستاده منتظر
بودند، حاضران به آنها جا دهند ولى هيچ كس تكان نخورد! اين امر، بر پيامبر صلى
الله عليه و آله سخت آمد، رو به بعضى از كسانى كه اطراف او نشسته بودند كرد،
فرمود: فلان و فلانى برخيزند، چند نفر را از جا بلند كرد تا واردين بنشينند (و اين
در حقيقت نوعى ادب آموزى و درس احترام گذاردن، به پيشكسوتان در ايمان و جهاد
بود).
ولى، اين مطلب بر آن چند نفر كه از جا برخاستند، ناگوار آمد، به طورى كه آثارش
در چهره آنها نمايان گشت، منافقان (كه از هر فرصتى استفاده مىكردند) گفتند:
پيامبر صلى الله عليه و آله رسم عدالت را رعايت نكرد، كسانى را كه عاشقانه نزديك
او نشسته بودند، به خاطر افرادى كه بعداً وارد مجلس شدند، از جا بلند كرد، در
اينجا آيه فوق نازل شد (و قسمتى از آداب نشستن در مجالس را براى آنها شرح داد). [1]
[1] «تفسير روح المعانى»، ج 28، ص 25؛
«مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «درّ المنثور»، ج 6، ص 184؛ «قرطبى»، ج 17، ص
296؛ (مفسران ديگر مانند «فخر رازى» و «فى ظلال القرآن» نيز در ذيل آيه مورد بحث
همين مطلب را مختصر تفاوتى نقل كردهاند).
اسم الکتاب : شان نزول آيات قرآن المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 432