اى رسول خدا صلى الله عليه و آله ما امروز مطلقاً گوشت نخورده‌ايم! فرمود: آرى، گوشت «سلمان» و «اسامه» را مى‌خورديد، آيه نازل شد و مسلمانان را از غيبت نهى كرد. [1]

ا 14 قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ‌تُؤْمِنُوا وَ لكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا وَ لَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمانُ فِي قُلُوبِكُمْ وَ إِنْ تُطِيعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لايَلِتْكُمْ مِنْ أَعْمالِكُمْ‌شَيْئاً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‌

عرب‌هاى باديه‌نشين گفتند: «ايمان آورده‌ايم». بگو: «شما ايمان نياورده‌ايد، ولى بگوئيد اسلام آورده‌ايم، اما هنوز ايمان وارد قلب شما نشده است؛ و اگر از خدا ورسولش اطاعت كنيد، چيزى از پاداش كارهاى شما را فروگذار نمى‌كند، خداوند، آمرزنده مهربان است».

شأن نزول:

نگوئيد ايمان آورده‌ايم‌

بسيارى از مفسران، شأن نزولى براى آيه ذكر كرده‌اند كه خلاصه‌اش چنين است:

جمعى از طايفه «بنى‌اسد» در يكى از سال‌هاى قحطى و خشكسالى وارد «مدينه» شدند، و به اميد گرفتن كمكى از پيامبر صلى الله عليه و آله شهادتين بر زبان جارى كرده، به پيامبر صلى الله عليه و آله گفتند: «طوائف عرب بر مركب‌ها سوار شدند و با تو پيكار كردند، ولى ما با زن و فرزندان نزد تو آمديم، و دست به جنگ نزديم»، و از اين طريق مى‌خواستند بر پيامبر صلى الله عليه و آله منّت بگذارند.

آيات فوق، نازل شد (و به آنها خاطر نشان كرد كه اسلام آنها ظاهرى است، و ايمان در اعماق قلبشان نيست! به علاوه، اگر هم ايمان آورده‌اند نبايد منّتى بر پيامبر صلى الله عليه و آله بگذارند، بلكه خدا بر آنها منّت دارد كه هدايتشان كرده). [2]

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيات مورد بحث؛ «بحار الانوار»، ج 22، ص 53؛ «قرطبى»، ج 16، ص 324 به بعد، ذيل آيات مورد بحث.

[2] «تفسير الميزان»، ج 18، ص 335؛ «روح البيان» و «فى ظلال القرآن» و «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «جامع البيان»، ج 26، ص 182.