هنگامى كه سخنش به اينجا رسيد، پيامبر صلى الله عليه و آله سخت برآشفت و ناراحت شد، فرمود: اين فاسق را بيرون كنيد، و رو به سوى او كرده اضافه نمود: تو چقدر به دوزخ نزديكى؟!

جوان بيرون آمد، سخت گريه مى‌كرد، سر به بيابان گذاشت و عرض مى‌كرد: اى خداى محمّد صلى الله عليه و آله! اگر توبه مرا مى‌پذيرى، پيامبرت را از آن با خبر كن، و اگر نه آتشى از آسمان بفرست و مرا بسوزان و از عذاب آخرت برهان، اينجا بود كه پيك وحى خدا بر پيامبر نازل شد و آيه‌ «قُلْ يا عِبادِىَ الَّذِيْنَ اسْرَفُوا ...» را بر آن حضرت خواند». [1]

تلاوت اين آيه، از سوى «جبرئيل» در اينجا ممكن است به عنوان نخستين بار نباشد، كه جنبه شأن نزول پيدا كند، بلكه تكرار آيه‌اى باشد كه قبلًا نازل شده، براى تأكيد و توجه بيشتر و اعلام قبول توبه آن مرد گنهكار!

باز تكرار مى‌كنيم: اين گونه اشخاص كه بار سنگين از گناه را به دوش مى‌كشند، مسئوليت سنگين‌ترى در مقام جبران از طريق اعمال صالح خود دارند.

«فخر رازى» شأن نزول ديگرى، براى آيات فوق آورده است، نقل مى‌كند: بعضى گفته‌اند: اين آيات درباره اهل «مكّه» نازل شده، آنها مى‌گفتند: محمّد صلى الله عليه و آله چنين فكر مى‌كند كه هر كس، پرستش «بت» كند، يا دستش به خون انسانى آغشته شود، هرگز بخشوده نخواهد شد، در عين حال، به ما مى‌گويد: اسلام بياوريد، ما چگونه اسلام بياوريم در حالى كه هم «بت» پرستيده‌ايم و هم خون بى‌گناهان را ريخته‌ايم؟! (آيات فوق نازل شد، و درهاى توبه را به روى آنان گشود). [2]

[1] «تفسير ابوالفتوح رازى»، ج نهم، ص 412، ذيل آيات مورد بحث، (با مقدارى تلخيص).

[2] «تفسير كبير فخر رازى»، ج 27، ص 4، ذيل آيات مورد بحث.