«مكّه» فرار كرد (و يازده نفر از پيروان او كه مسلمان شده بودند نيز مرتد شدند) پس از ورود به «مكّه» از كار خود سخت پشيمان گشت، و در انديشه فرو رفت كه در برابر اين جريان چه كند؟

بالاخره فكرش به اينجا رسيد كه يك نفر را به سوى خويشان خود به «مدينه» بفرستد تا از پيغمبر صلى الله عليه و آله سؤال كنند:

آيا براى او راه بازگشتى وجود دارد يا نه؟

آيات فوق نازل شد، و قبولى توبه او را با شرايط خاصى اعلام داشت، «حارث بن سويد» خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله رسيد و مجدداً اسلام آورد و تا آخرين نفس به اسلام وفادار ماند (ولى يازده نفر ديگر از پيروان او كه از اسلام برگشته بودند به حال خود باقى ماندند). [1]

در «تفسير درّ المنثور» و بعضى تفاسير ديگر، شأن نزول‌هاى ديگرى براى آيات فوق نقل شده كه تفاوت‌هاى زيادى با آنچه نقل كرديم ندارد. [2]

ا 90 إِنَّ الَّذينَ كَفَرُوا بَعْدَ إيمانِهِمْ ثُمَّ ازْدادُوا كُفْراً لَنْ تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ وَ أُولئِكَ هُمُ الضَّالُّونَ ا 91 إِنَّ الَّذينَ كَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْ أَحَدِهِمْ مِّلْ‌ءُ الْأَرْضِ ذَهَباً وَ لَوِ افْتَدى‌ بِهِ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ أَليمٌ وَ ما لَهُمْ مِنْ ناصِرينَ‌

كسانى كه پس از ايمان كافر شدند و سپس بركفر (خود) افزودند، و هيچ گاه توبه آنان، (كه از روى ناچارى يا در آستانه مرگ صورت مى‌گيرد،) قبول نمى‌شود؛ وآنها گمراهان (واقعى) اند.

كسانى كه كافر شدند و در حال كفر از دنيا رفتند، اگر چه روى زمين پر از طلا باشد، و آن را به عنوان فديه (و كفاره اعمال بد خويش) بپردازند، هرگز از هيچ يك‌آنها قبول نخواهد شد؛ و براى آنان، مجازات دردناك است؛ و ياورانى ندارند.

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيات مورد بحث؛ «بحار الانوار»، ج 9، ص 72، و ج 22، ص 17؛ «كنز الدقائق»، ج 2، ص 152؛ «نور الثقلين»، ج 1، ص 363؛ «درّ المنثور»، ج 2، ص 49.

[2] «درّ المنثور»، ج 2، ص 49.