تلاش دارند تا آن را مربوط به اعصار گذشته و يا برخى از زواياى زندگى فردى قلمداد كنند. در اين راستا نظرات گوناگونى ارائه داده‌اند كه به برخى از آنها اشاره مى‌شود:

1. بعضى مى‌گويند: فقه ذاتاً به عرصه سياست و مديريت كلان جامعه بشرى، كارى ندارد و اگر پيش پيش‌قراولان فكرى- دينى چنين كارى را در بعضى ادوار انجام داده‌اند، خواستگاه دينى نداشته بلكه به سلايق شخصى آنان مربوط مى‌شود.

همچنين مى‌گويند:

بر اساس اين ديدگاه جنگ و دفاع از خاك و خانواده «قتال فى سبيل اللَّه‌» محسوب مى‌شود و تأييدى بر فرمايش نبوى‌

«حبّ الوطن من الإيمان» [1]

است، در حالى كه جزء برنامه و وظيفه پيامبر و هدف بعثت نبوده است.

نقد و بررسى:

در مقابل شبهه فوق، بايد پرسيد: آيا واقعاً آياتى نظير «لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْمِيزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» دلالت بر لزوم حضور «كتاب» و همچنين ميزان (قوانين آسمانى)، در عرصه سياست و اجتماع ندارد؟ و آيا جداً مى‌توان گفت حضور و دخالت پيامبران به ويژه پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله در مسائل مهم سياسى- اجتماعى، بر اساس وحى الهى و دستور پروردگار متعال نبوده است؟

امام خمينى قدس سرّه مى‌گويد: «اگر كسى دين را از سياست جدا بداند، خدا، رسول و ائمّه معصومين عليهم السلام را تكذيب كرده است» [2] و «اسلام دينى است كه با سياست آميخته است». [3]

در يك كلمه بايد گفت: سكولارها، اطلاع درستى درباره اسلام ندارند؛ يا شايد اسلام را همچون مسيحيت كنونى پنداشته‌اند، وگرنه ممكن نيست كسى از فقه اسلامى آگاه باشد و كمترين ترديدى درباره لزوم حكومت در اسلام به خود راه دهد. (به بحث‌هاى مشروح گذشته درباره حضور فقه اسلامى در تمام صحنه‌هاى سياسى و اجتماعى رجوع شود)

در مقابل اين شبهه بايد گفت: از مجموعه مباحث و فصول گذشته به روشنى اهتمام انبياى بزرگ و پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و امامان اهل بيت و فقهاى اسلام به تشكيل حكومت مبتنى بر وحى، به دست مى‌آيد كه همان حكومت راستين، و سياست اصيل‌

[1]. ر. ك: الصحيح من السيره‌، ج 3، ص 333. همچنين در بحار الأنوار، ج 78، ص 45؛ ميزان الحكمه‌، ج 4، ص 356 به نقل از امير مؤمنان مى‌خوانيم كه فرمود: «عُمّرت البلدان بحبّ الاوطان؛ شهرها به خاطر علاقه مردم به وطن و زادگاه خويش آباد شده‌اند».

[2]. صحيفه نور، ج 20، ص 29- 28.

[3]. همان مدرك، ج 9، ص 136.