اين طريق مخصوصا براى طلافروشها كارساز است، و آنها را از برخى معاملات نامشروع نجات مى‌دهد.

3- «ضم ضميمه» از جمله حيله‌هايى است كه براى فرار از رباى قرضى به آن متوسّل مى‌شوند.

توضيح اين كه: اگر كسى بخواهد به ديگرى وام بدهد، و سودى هم دريافت كند، و در عين حال مرتكب رباخوارى نشود، از اين راه وارد مى‌شود: مثلا يك ميليون تومان وام بدون هيچ سودى به متقاضى مى‌پردازد، ولى در كنار آن، «شى‌ء» كم ارزشى (مثلا يك بسته دستمال) را به قيمت گزافى به او مى‌فروشد، و سود مورد نظر را از اين طريق به دست مى‌آورد. يعنى با يك قرض الحسنه و يك معامله صورى، از رباى قرضى فرار مى‌كند. اين كار به عقيده ما نادرست است، و شرح آن خواهد آمد.

4- «فروش چك» يكى ديگر از راههاى فرار از رباى قرضى است. به اين معنا كه اگر كسى بخواهد، مثلا، يك صد هزار تومان وام به ديگرى بدهد، و بيست هزار تومان سود بگيرد، و در عين حال آلوده رباخوارى نگردد، يك قطعه چك صد هزار تومانى نقد را، به يك صد و بيست هزار تومان نسيه به او مى‌فروشد تا يك سال ديگر پرداخت كند؛ يعنى سود را در مقابل لاشه چك مى‌گيرد! (اين راه نيز چنان كه خواهد آمد درست نيست).

خلاصه اين كه، راه‌كارهاى چهارگانه فوق (و مثالهاى ديگر شبيه آن، كه از ذكر آن صرفنظر شد) طرقى است كه براى فرار از رباى معاملاتى و قرضى ذكر شده، كه بعضى قابل قبول و بعضى قابل نقد مى‌باشد. شرح اين مطلب در مباحث آينده خواهد آمد.