منشأ تخصيص تعزير به تازيانه‌

تعبيرات و كلماتى در فتاواى فقها يافت مى‌شود كه در بدو نظر تعزيرات را اختصاص به شلّاق مى‌دهد، يا تصريح در اين مطلب دارد.

[سه گروه روايت‌]

اين تعبيرات از برخى روايات نشأت گرفته، كه مى‌توان روايت مزبور را در سه گروه خلاصه كرد:

گروه اوّل: رواياتى كه تعزير را كمتر از حد مى‌داند.

به چند نمونه آن توجّه كنيد:

1- اسحاق بن عمّار از ابو ابراهيم عليه السّلام در مورد مقدار تعزير مى‌پرسد. امام در جواب مى‌فرمايد:

«بضعة عشر سوطا ما بين العشرة الى العشرين‌ [1]؛

مقدار تعزير ده عدد و خرده‌اى تازيانه است. بين ده تا بيست شلّاق.» سؤال راوى، اسحاق بن عمّار، از مقدار و تعداد تعزير نشان مى‌دهد كه در ذهن وى نيز تعزير منحصر به شلّاق بوده، همان گونه كه پاسخ امام عليه السّلام كه تصريح به عدد و تازيانه مى‌كند، مؤيّد اين مطلب است.

2- در روايت ديگر، حمّاد بن عثمان همان سؤال را از امام صادق عليه السّلام مى‌پرسد. امام در پاسخ مى‌فرمايد:

«دون الحدّ، قال: قلت دون ثمانين؟ قال: لا، و لكن دون اربعين فانّها حدّ المملوك. قلت: و كم ذاك؟ قال: على قدر ما يراه الوالى من ذنب الرّجل و قوّة بدنه‌ [2]؛

تعزير كمتر از حدّ است. راوى مى‌گويد: پرسيدم: يعنى كمتر از هشتاد

[1]. وسائل الشيعة، جلد 18، ابواب بقيّة الحدود، باب 10، حديث 1.

[2]. وسائل الشيعة، جلد 18، ابواب بقيّة الحدود، باب 10، حديث 3.