فصل پنجم: تعزير منحصر به ضرب نيست!

آيا تعزير منحصر به مجازاتهاى بدنى، مخصوصا شلّاق، است؟ يا شامل هر نوع مجازاتى، همانند توبيخ لفظى و كتبى، سرزنش، تحقير، اعراض و ترك مراوده‌ [1]، زندان، جريمه‌هاى مالى، تبعيد، ممنوعيّت خروج از كشور، محروميّت از اشتغال در مشاغل خاص و مانند آن نيز مى‌گردد؟

جمعى آن را منحصر به ضرب مى‌دانند؛ همان گونه كه از ظاهر عبارات بعضى از فقهاى بزرگ استفاده مى‌شود. مرحوم صاحب جواهر در اين زمينه مى‌فرمايد:

كل من فعل محرما او ترك واجبا و كان من الكبائر فللامام تعزيره بما لا يبلغ الحد و تقديره الى الامام. و لكن لا يبلغ به حدّ الحرّ فى الحرّ و هو المائة، و لا حد العبد فى العبد و هو الاربعون‌ [2]؛

هر شخصى كه كار حرامى بجا آورد، يا واجبى از واجبات را ترك كند (كه‌

[1]. همانند اعراض مسلمانان صدر اسلام از آن سه نفر كه از فرمان پيامبر صلّى اللّه عليه و آله سرباز زده، و در جنگ شركت نكردند، كه خداوند متعال به سرگذشت آنها در آيه 118 سوره توبه اشاره كرده است.

[2]. جواهر الكلام، جلد 41، صفحه 448.