روايات دوازدهگانه فوق، و ديگر رواياتى كه براى رعايت اختصار ذكر نشد، دلالت مى‌كند كه براى ترك برخى از واجبات و انجام برخى از گناهان تعزير واجب است، و با توجّه به روايات مذكور، مى‌توان مدّعى شد كه تعزير در ترك تمام واجبات و ارتكاب تمام گناهان لازم است. و آنچه در روايات مورد بحث ذكر شده، به عنوان نمونه و سؤال از آنچه كه واقع شده مى‌باشد، و دليل بر حصر در موارد منصوص نيست.

سؤال: [آيا ترك كنندگان واجبات نيز تعزير مى‌شوند؟]

رواياتى كه ذكر شد همگى پيرامون تعزير كسانى بود كه آلوده محرّمات شده بودند، با توجّه به اين نكته چگونه مى‌توان تاركين واجبات را هم تعزير كرد؟

پاسخ: اوّلا: رواياتى در مورد تعزير كسانى كه واجبات را ترك مى‌كنند نيز وجود دارد. از جمله بريد عجلى پرسش و پاسخى از امام صادق عليه السّلام شنيده، كه چنين براى ما نقل مى‌كند:

«عن رجل شهد عليه شهود انّه افطر من شهر رمضان ثلاثة ايّام؟ قال: يسئل هل عليك فى افطارك اثم؟ فان قال لا، فانّ على الامام ان يقتله، و ان قال نعم، فانّ على الامام ان ينهكه ضربا [1]؛

عدّه‌اى شهادت دادند كه مردى سه روز از ماه رمضان را به صورت علنى روزه‌خوارى كرده است، حكمش چيست؟ امام در پاسخ فرمودند: از او بپرسيد كه آيا معترف به گناه خويش مى‌باشد؟ اگر معتقد باشد گناهى نكرده (و در حقيقت منكر روزه باشد، انكارى كه به انكار خدا يا پيامبر

[1]. وسائل الشيعة، جلد 7، ابواب احكام شهر رمضان، باب 2، حديث 1.