2- فرق ميان غوغا سالارى و تبليغات مفيد و مؤثر

ممكن است مرز ميان اين دو عنوان براى بعضى مشكل و پيچيده باشد كه از يكسو از گفتار بى‌عمل نهى شده و خاموش بودن و عمل نشان دادن به عنوان يك ارزش معرّفى گرديده، و از سوى ديگر سخنانى كه جنبه تبليغى دارد و از نظر روانى دوستان را تقويت و روحيّه دشمن را تضعيف مى‌كند يكى از ابزارهاى مبارزه و موفّقيّت شمرده شده است، مانند رجز خوانى در ميدان جنگ كه در ميان بزرگان نيز در «غزوات» رسول اللّه و جنگهاى امير مؤمنان و ساير امامان معصوم همچون سيد الشهدا امام حسين (ع) در «كربلا» معروف است و همه با آن آشنا هستيم و همچنين تهديدهايى كه در نامه‌هاى پيامبر اسلام يا على (ع) نسبت به دشمنانش وجود داشت. چگونه مى‌توان اين دو را از هم جدا ساخت و معيار آن چيست؟

حقيقت اين است كه فرق ميان اين دو با كمى دقّت آشكار است. آنچه مورد نهى واقع شده، سخنان تو خالى و رعد و برقهاى بى‌محتوا يا همان چيزى است كه ما آن را لاف و گزاف مى‌ناميم و قراين نشان مى‌دهد كه كار جدّى به دنبال آن وجود ندارد. اين گزاف‌گويى‌ها كار شياطين و پيروان آنها و افراد بى‌منطق است.

امّا تشويق و تهديدهايى كه به دنبال آن برنامه و كار و عمل است و از دايره سخن به دايره عمل منتقل مى‌شود و نشانه‌هاى واقعيّت در آن آشكار است، در گروه دوّم جاى دارد كه نه تنها مذموم نيست بلكه بخشى از جنگ روانى با دشمنان محسوب مى‌شود و كاربرد وسيع و گسترده و مؤثّرى دارد. البته به اين نكته نيز بايد توجّه داشت كه به هنگام درگيرى در جنگ، پرداختن به رجزخوانى و سخن گفتن و امثال آن بخشى از نيروهاى فعّال انسان را به خود اختصاص مى‌دهد و از تأثير حملات و قدرت آن مى‌كاهد و به همين دليل از آن نهى شده است.