انتخابى بودن امامت و خلافت دارد.

پاسخ اين سؤال با توجّه به يك نكته روشن است و آن اين كه: امامت و خلافت داراى واقعيّتى است و مقام ظهور و بروزى: واقعيّت آن از سوى خدا و به وسيله پيامبر (ص) تعيين مى‌شود، ولى ظهور و بروز آن و تدبير و تصرّف در امور مسلمين و جامعه اسلامى، منوط به اين است كه در مردم آمادگى وجود داشته باشد و يار و ياورانى براى حمايت از آن بپا خيزند و اين جز با بيعت و پذيرش مردم امكان‌پذير نيست. به همين دليل على (ع) در دوران خلفاى سه‌گانه- يعنى حدود 25 سال- خانه نشين بود و در امر خلافت دخالتى نمى‌كرد در عين اين كه مقام امامت او كه از سوى خدا بود هيچ گونه كمبودى نداشت.

شبيه همين معنى در باره بعضى از ديگر از امامان مانند امام صادق (ع) ديده مى‌شود كه از سوى «ابو مسلم» پيشنهاد خلافت به آن حضرت شد و حضرت چون اطمينان به توطئه داشت نپذيرفت. و گاه به امامان پيشنهاد مى‌كردند كه چرا قيام نمى‌كنيد و مقام خلافتى را كه از آن شماست بر عهده نمى‌گيريد؟ در جواب مى‌فرمودند: «ما يار و ياور به مقدار كافى براى اين امر نداريم». [1]

2- چه سؤالاتى در آن نامه بود؟

مرحوم «شارح بحرانى» در كتاب خود از «ابو الحسن كيدرى» نقل مى‌كند، در نامه‌اى كه در پايان اين خطبه به دست على (ع) داده شد، ده سؤال بود:

1- جاندارى كه از شكم جاندار ديگرى خارج شد و فرزند او نبود چه بود؟

امام فرمود: حضرت «يونس (ع)» بود كه از شكم ماهى خارج شد.

2- چيزى كه كمش مباح و زيادش حرام بود چه بود؟

[1] اصول كافى، جلد 2، صفحه 242. كتاب الايمان و الكفر، باب فى قلّة عدد المؤمنين، حديث 4.