خانه كعبه، بزرگترين مركز اجتماع مسلمين در طول سال و مهمترين كانون عظمت آنهاست كه از سراسر جهان به سوى آن مى‌آيند و مشمول بركات فوق العاده معنوى و مادّى آن مى‌شوند.

جالب اين كه «زرارة» كه از بزرگان اصحاب امام باقر و امام صادق- عليهما السلام- بود روزى كه خدمت امام صادق (ع) عرض كرد: «جعلنى اللّه فداك أسألك فى الحجّ منذ اربعين عاما فتقتينى، فدايت شوم از چهل سال قبل تاكنون در باره احكام حج از تو سؤال مى‌كنم و به من پاسخ مى‌گويى (و هنوز تمام نشده است)»، امام در پاسخ او فرمود: «يا زرارة بيت يحجّ اليه قبل آدم بالفى عام تريد ان تفنى مسائله فى اربعين عاما، اى زرارة! خانه‌اى كه از دو هزار سال قبل از خلقت آدم (ع)، حجّ آن بجا آورده مى‌شده است، مى‌خواهى مسائلش در چهل سال پايان گيرد»! [1] از اين حديث به خوبى استفاده مى‌شود كه حتّى قبل از آدم، خانه كعبه مورد توجّه فرشتگان يا مخلوقاتى بوده كه قبل از وى در زمين زندگى مى‌كرده‌اند.

2- فلسفه حج‌

در فراز بالا از كلام مولا على (ع) اشارات پر معنايى به فلسفه و اسرار حج شده است. در روايات اسلامى نيز تعبيرات آموزنده و سازنده‌اى در اين زمينه ديده مى‌شود و از مجموع آنها مى‌توان گفت كه اين مناسك بزرگ در حقيقت داراى چهار بعد است: بعد اخلاقى و عبادى، بعد سياسى و اجتماعى، بعد فرهنگى و بعد اقتصادى.

در بعد اخلاقى و عبادى كه مهمترين فلسفه حج را تشكيل مى‌دهد تربيت نفوس و تهذيب اخلاق و تقويت پايه‌هاى تقوا و اخلاص مطرح است. تعبير

[1] وسائل الشيعه، جلد 8، صفحه 7 (باب وجوبه على كلّ مكلّف مستطيع).