شود. اين معنى پس از خلقت جهان مادّه، تصوّر مى‌شود زيرا با خلقت جهان مادّه زمان به وجود مى‌آيد و حدوث و عدم زمانى مفهوم پيدا مى‌كند.

منظور از حدوث ذاتى آن است كه قطع نظر از پيدايش جهان مادّه چيزى در ذات خود حادث باشد يا به تعبير ديگر وجودش از درون ذاتش نجوشد. بلكه وابسته و معلول وجود ديگرى باشد و مسلّم است كه هيچ يك از اين دو حدوث در ذات پاك خداوند كه واجب الوجود است و هميشه بوده و خواهد بود، بلكه وجودش عين هستى است، راه ندارد. (دقّت كنيد)

4- آيا واژه «موجود» بر خداوند اطلاق مى‌شود؟

آيا مى‌توان واژه «موجود» را بر خداوند اطلاق كرد؟ ظاهر تعبير بالا كه مى‌فرمايد: «موجود لا عن عدم، او وجود دارد امّا نه به اين معنى كه سابقه عدم و نيستى داشته باشد»، اين است كه اطلاق اين واژه بر ذات پاك او مانعى ندارد. ولى مسلّما مفهوم اصلى اين واژه كه اسم مفعول است و معنايش اين است كه ديگرى او را هستى بخشيده در باره ذات او صدق نمى‌كند و موجود در اين جا مفهوم ديگرى دارد و به معناى دارنده وجود است همان گونه كه در بعضى از شروح نهج البلاغه نيز به آن تصريح شده كه موجود گاهى بر ماهيّات ممكنه كه وصف وجود به خود گرفته‌اند، اطلاق مى‌شود و گاه موجود گفته مى‌شود و منظور خود وجود و هستى است. [1] اين تعبير (موجود) در بعضى از روايات اصول كافى نيز آمده است. [2]

[1] مفتاح السعادة فى شرح نهج البلاغه، جلد 1، صفحه 139.

[2] اصول كافى، جلد 1، باب أدنى المعرفة، حديث 1، و نيز جلد 1، باب النهى عن الصفة، حديث 1، و نيز جلد 1، باب جوامع التوحيد، حديث 4.