توضيح‌

رعايت اعتدال در انفاق‌

در اين آيات، فصل ديگرى از سلسله احكام اصولى اسلام در رابطه با انفاق و اداى حقّ خويشاوندان و مستمندان و در راه ماندگان، و همچنين دور بودن انفاق از هرگونه اسراف و تبذير بيان شده است.

نخست مى‌گويد: «حقّ ذى‌القربى و نزديكان را به آنها بده‌ (وَءَاتِ ذَا ا لْقُرْبَى‌ حَقَّهُ)!»

همچنين «مستمندان و در راه ماندگان‌ (وَا لْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ)!» در عين حال «هرگز دست به تبذير نيالاى‌ (وَلَاتُبَذّرْ تَبْذِيرًا)!»

«تبذير» در اصل از مادّه‌ «بذر» به معنى پاشيدن دانه مى‌آيد؛ منتها، اين كلمه مخصوص مواردى است كه انسان اموال خودرا به صورت غير منطقى و نادرست مصرف مى‌كند و معادل آن در فارسى امروز «ريخت وپاش» است.

و به تعبير ديگر، تبذير آن است كه مال در غير موردش مصرف شود، هر چند كم باشد؛ و اگر در موردش صرف شود تبذير نيست ولى اگر بيش از حد باشد «اسراف» است.

چنانكه در «تفسير عيّاشى» از امام صادق عليه السلام مى‌خوانيم: كه در ذيل اين آيه در پاسخ سؤال كننده‌اى فرمود:

«من انفق شيئاً في غير طاعة اللَّه فهو مبذّر ومن انفق في سبيل اللَّه فهو مقتصد؛ كسى كه در غير راه اطاعت فرمان خدا مالى انفاق كند، تبذيركننده است و كسى كه در راه خدا انفاق كند ميانه‌رو است.»