جابربن حيان كه بود؟

جابربن حيان كه امروز در مغرب زمين و در ميان غربى‌ها به عنوان پدر علم شيمى شناخته شده يكى ازدانشمندان بنام اسلام است.

علم شيمى امروز در روزهاى نخستين از كتاب‌هاى جابربن حيان مايه گرفت.

جابربن حيان در قرن دوّم هجرى در ميان مسلمانان و در مكتب پيشوايان اسلام مخصوصاً امام صادق عليه السلام پرورش پيدا كرد حالا ببينيد غربى‌ها درباره جابر چه مى‌گويند.

نويسنده اين مقاله آقاى دكتر ميرهوپ است كه از اساتيد بنام دانشگاه‌هاى لندن محسوب مى‌شود.

«جابر در تمام دنيا به پدر كيمياى عرب معروف است هنوز در حدود يك صد جلد كتاب شيمى از جابر در دست است و نفوذ جابر در تاريخ شيمى اروپا آشكار است، اين مرد آزمايش‌ها و تجارب بسيار كرده و به نظريات و فرضيات شيمى نيز پرداخته است.

براى اين‌كه جابر را خوب بشناسيم بايد بعضى از كتاب‌هاى متعدد شيمى او را كه نسخه لاتين قسمتى از آنها موجود است بخوانيم، كتاب هايى كه به اسم جابر باقى مانده است داراى بعضى مطالب مهم و بغرنج است كه هنوز براى علما و مطلعين طب به منزله معماست؛ حتى در كتاب‌هاى جابر مسائلى مطرح شده كه هنوز دانشمندان نتوانسته‌اند حلش كنند».

او سپس درباره جابربن حيان مطالب زيادى مى‌گويد كه بخاطر اختصار از آن صرف نظر مى‌كنم،

متأسفانه كتاب‌هاى جابر به عربى در دست نيست اما ترجمه لاتينى آن در كتابخانه‌هاى اروپا هست!

يكصد جلد كتاب در بحث‌هاى مختلف شيمى از جابربن حيان اين دانشمند اسلامى هست.

مسلمانان اين نهضت علمى را از كجا پيدا كرده‌اند، در سايه همان عقيده مذهبى بود كه آن جمعيّت عقب افتاده اين چنين شد خود ما ايرانيان (چرا اعتراف به يك واقعيت نكنيم) قبل از زمانى كه اسلام در كشور ما نفوذ كند چند دانشمند داشتيم چند نفر مانند بوذر جمهر شما مى‌توانيد در تاريخ ايران باستان بشماريد؟

اما بعد از اين‌كه انقلاب اسلام پيش آمد ببينيد متفكّرين، دانشمندان، بوعلى سيناها، زكرياها، خواجه نصير الدين طوسى‌ها، امثال اينها تمام بعد از اسلام پيدا شدند؛ متفكّرين بزرگ ما بعد از اسلام پيدا شدند، ما قبل از اسلام دانشمند در تاريخ مملكتمان بسيار كم داريم ما چرا واقعيات را انكار كنيم، اين خدمتى است كه اسلام به علم و انديشه همه مردم دنيا مخصوصاً به ما جمعيّت ايرانيان كرد و افكار خفته را زنده كرد؛ البتّه نژاد ايرانى استعداد و لياقت فراوانى داشت اما مى‌بايست پرورش يابد.

با ابن هيثم آشنا شويم‌

حالا چند جمله هم درباره «حسن بن هيثم‌» فيزيكدان بزرگ و نابغه اسلامى بشنويد:

حسن بن هيثم از دانشمندان قرن چهارم هجرى يعنى از حدود سنه 350 تا حدود سنه 430 مى‌زيست.

و داراى تأليفات فراوان است. كنيه او ابوعلى است، وى اهل بصره است و اروپايى‌ها او را به نام «الحزن‌»