اسم الکتاب : اخلاق در قرآن المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 142
كه غير او در برابر او هيچ و پوچ است.
2- تفكّر و استدلال براى مبارزه با انانيّت و حجاب نفس، به اين معنى كه خدا را
وجودى نامحدود و ازلى و ابدى وحىّ مطلق مىبيند و خود را وجودى از هر نظر محدود و
در منتهاى عجز و ضعف و فقر و سراپا نياز كه يك لحظه بى وجود او نمىتواند باقى
بماند.
3- معالجه با اضداد و آن اين كه در هر مورد بجاى «مَنْ» توجّه به خدا و بندگان
صالح خداوند باشد و خود را در حضور دائم در پيشگاه حق ببيند.
مرحله پنجم: در اين مرحله سالك به صورت يك انسان ملكوتى در
آمده و داخل در جبروت مىشود!
منظور از ورود در مرحله جبروت آن است كه انسان به خاطر كمال صفا و خلوص و محو
در نور الهى، نفوذ و سلطه پيدا مىكند و براى فعّاليّت و انجام وظائف الهى و ارشاد
خلق و امر به معروف و نهى از منكر از روى معرفت كامل قدم برمىدارد.
به تعبير ديگر، تا حدّ زيادى از فكر خود فارغ گشته و به تمام مسائل و وظائف و
احكام و آداب شرع و سير و سلوك اطّلاع پيدا كرده و در مقام تشخيص درد و درمان،
همچون طبيبى حاذق و ماهر گشته است. [1]
نكته قابل توجّه اين كه ايشان در همه جا از آيات و روايات اسلامى به عنوان
گواه و شاهد مطالب خويش استفاده كردهاند.
خلاصه و جمعبندى مكتبهاى سير و سلوك
از آنچه علماى سير و سلوك و رهروان اين راه (البتّه آنهايى كه در طريق شريعت و
مسير اسلام و اهل بيت گام برمىداشتند نه التقاطيهاى صوفى مآب) بر مىآيد و
نمونههائى از آنها در بالا آمد، اصول مشترك زير استفاده مىشود:
1- هدف اصلى لقاءاللَّه و شهود ذات پاك پروردگار با چشم دل و حضور روحانى و
[1]. براى توضيح بيشتر به كتاب
«لقاءاللّه» تاليف علّامه بزرگوار آقاى مصطفوى مراجعه فرمائيد
اسم الکتاب : اخلاق در قرآن المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 142