الف) خون ناشى از زايمان باشد، بنابراين خونى كه زن قبل خارج شدن طفل مى‌بيند، نفاس نيست.

ب) خون نفاس ممكن است يك لحظه بيشتر نباشد، ولى بيشتر از ده روز نمى‌باشد.

ج) احتياط واجب آن است كه خلقت بچّه تمام باشد، بنابراين اگر خون بسته‌اى از رحم خارج شود و بداند كه اگر در رحم مى‌ماند انسان مى‌شد، بايد ميان اعمال زنى كه از خون پاك است و كارهايى را كه حائض ترك مى‌كند جمع نمايد. [1]

مسأله 187- هرگاه شك كند چيزى از او ساقط شده يا نه، يا چيزى كه ساقط شده اگر مى‌ماند انسان مى‌شد يا نه؟ خونى كه از او خارج مى‌شود خون نفاس نيست، و لازم نيست جستجو كند.

سؤال 188- آيا استمرار در خون نفاس هم شرط است؟ اگر زنى به هنگام تولّد بچّه خون ببيند و سپس پاك شود، و روز پنجم دوباره خون ببيند، آيا همه اين پنج روز نفاس محسوب مى‌شود؟

جواب: استمرار در خون نفاس شرط نيست، ولى اگر در اثناء كاملا پاك شود، بايد عبادتهاى خود را انجام دهد.

سؤال 189- ده روز نفاس از چه زمانى شروع مى‌شود؟ اگر خدايى ناكرده بچّه‌اى در ماه نهم در شكم مادر بميرد، و چاره‌اى جز قطعه‌قطعه كردن او نباشد، و اين عمل چندين ساعت طول بكشد، آيا معيار در شروع ده روز، خارج شدن اوّلين قطعه است، يا خروج قطعه آخر معيار است؟

جواب: جواب اين مسأله مانند جواب مسأله چند قلوهاست.

سؤال 190- امروزه مسأله «مادر جانشينى» و پرورش نطفه شوهر و تخمك همسرش پس از بارور نمودن در رحم زن ديگر، امرى امكان‌پذير و مرسوم است. آيا مادر جانشين‌

[1]. يعنى دست به نام خدا و خطّ قرآن و نام پيامبران و ائمّه- عليهم السّلام- نزند، داخل مساجد نشود، به حرم پيامبر (صلى الله عليه و آله) و ائمّه- عليهم السّلام- مشرّف نگردد، طلاق نگيرد، آيات سجده را نخواند، آميزش جنسى نكند و عبادتهاى خويش را انجام دهد و بعداً روزه‌هايش را نيز قضا بنمايد.