اوّلًا: همان طور كه گذشت پيامبر صلى الله عليه و آله در طول عمر مباركش هيچ‌گاه مسأله خلافت و جانشينى پس از خويش را بطور رسمى و در اين مقياس وسيع مطرح نكرده بود و اين مسأله، تنها مسأله مهمّى بود كه تا آخرين سالهاى عمر پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله زمين مانده بود.

ثانياً: در بين مسائل مختلف اسلامى، هيچ مسأله‌اى در حدّ و شأن نبوّت و همطراز و همسنگ آن و ادامه دهنده مسير نبوّت نمى‌باشد، بلكه مقام امامت است كه همرديف مقام نبوّت، و امام است كه انجام دهنده وظايف محوّله بر پيامبر است.

ثالثاً: از زمان طرح مسئله امامت و ولايت امير مؤمنان، مخالفتهاى متعدّدى بروز داده شد؛ حتّى در همان صحراى غدير، شخصى به حضور حضرت رسول صلى الله عليه و آله آمد و با حالت اعتراض به آن حضرت عرض كرد:

«اگر آنچه امروز گفته‌اى از ناحيه خداوند بوده است، از او بخواه عذابى بر من فرو فرستد و مرا نابود كند!» كه چنين شد و او نابود گشت. مشروح اين داستان در مباحث آينده خواهد آمد.

مخصوصاً اگر آيه 41 سوره مائده را كنار اين آيه بگذاريم مطلب روشن‌تر خواهد شد.

نتيجه اين كه، آيه شريفه فوق، با قطع نظر از روايات و اقوال و آراء مفسّران و آنچه در تاريخ آمده، دلالت بر ولايت امير مؤمنان، على عليه السلام دارد.

سؤال: شايد منظور از مسأله مهمّى كه در اين آيه مطرح شده، خطر دو دشمن بزرگ اسلام و مسلمين، يهود و نصارى، است كه همواره در مقابل اسلام مى‌ايستادند و مانعى براى مسلمانان و پيشرفت اسلام محسوب مى‌شدند. در اين صورت آيا آيه ربطى به ولايت دارد؟

پاسخ: كسى كه كمترين آشنايى با تاريخ اسلام داشته باشد مى‌داند كه مسأله يهوديان و مسيحيان در سال دهم هجرت حل شده بود و طومار قبائل مختلف يهود، بنى قريظه، بنى النّضير، بنى قينقاع، يهوديان خيبر، و ساير يهوديان و