(اين درس چون كمى پيچيده است بيشتر دقّت فرماييد)

1- به گواهى دانشمندان جامعه‌شناس و مورّخان بزرگ هيچ عصر و زمانى را نمى‌يابيم كه مذهب و ايمان مذهبى در ميان بشر وجود نداشته باشد بلكه در هر عصر و زمان و در هر نقطه‌اى از دنيا شكلى از مذهب وجود داشته است، و اين خود يك دليل روشنى است بر اين‌كه خداپرستى از اعماق روح و فطرت انسان سرچشمه گرفته، نه اين‌كه نتيجه تلقين و رسم و عادت باشد زيرا اگر نتيجه رسم و عادت و تلقين بود، نبايد اين چنين عمومى و جاودانى باشد.

حتّى قرائنى در دست داريم كه نشان مى‌دهد اقوامى كه قبل از تاريخ زندگى مى‌كردند، آنها نيز داراى نوعى مذهب بوده‌اند (دوران قبل از تاريخ را به زمانى مى‌گوييم كه هنوز خط اختراع نشده بود و انسان نمى‌توانست نوشته‌هايى از خود به يادگار بگذارد).

البته شك نيست كه اقوام ابتدايى چون نمى‌توانستند خدا را به عنوان يك وجود مافوق طبيعى بشناسند او را در لابه‌لاى موجودات طبيعى جست‌وجو مى‌كردند و از موجودات طبيعت براى خود بت مى‌ساختند. ولى انسان با پيشرفت فكرى تدريجاً توانست حق را بيابد و چشم از بت‌ها كه موجودات مادى هستند برگيرد و در وراى اين جهان مادى به قدرت بزرگ خداوند آشنا گردد.

2- بعضى از روان‌شناسان بزرگ صريحاً مى‌گويند كه براى روح آدمى چهار بُعد يا چهار حس اصلى وجود دارد:

1- «حس دانايى»: كه انسان را به دنبال علوم و دانش‌ها