6. امام صادق عليه السلام: بنياد و بقاى انسان به چهار چيز است: آتش، نور، باد و آب؛ با آتش مى‌خورد و مى‌نوشد، با نور مى‌بيند و تعقّل مى‌كند...؛ و اگر در چشم آدمى نور نبود، توان ديدن و خردورزى نداشت.

7. امام كاظم عليه السلام: خرد، روشنايى جان است.

ر. ك: ص 19 «درآمد»/ حديث 293 و 294 «مبدأ معارف انسانى».

1/ 2 آفرينش خرد و نادانى‌

قرآن‌

سوگند به نفْس و آن كس كه آن را درست كرد؛ سپس پليدى و پرهيزكارى‌اش را به آن الهام كرد.

و سوگند به وجدان بيدار و ملامتگر [نفْس لوّامه‌] (كه رستاخيز حقّ است).

و من نفْس خود را تبرئه نمى‌كنم؛ چرا كه نفْس، قطعاً به بدى امر مى‌كند، مگر كسى را كه خدا به او رحم كند؛ زيرا پروردگار من آمرزنده مهربان است.

حديث‌

8. پيامبر صلى الله عليه و آله: خداوند تبارك و تعالى‌، خرد را از نور ذخيره شده و پنهان در علم پيشين خود، آفريد؛ دانشى كه هيچ پيامبر مرسل و فرشته مقرّبى بر آن آگاهى نيافت.

9. پيامبر صلى الله عليه و آله: خرد، نخستين آفريده خداوند سبحان است.

10. پيامبر صلى الله عليه و آله: خداوند، خرد را آفريد؛ سپس او را به سخن آورد و او پاسخ داد.

آن‌گاه‌خداوند فرمود: سوگند به عزّت و جلالم كه آفريده‌اى دوست داشتنى‌تر از تو نيافريدم؛ به وسيله تو مى‌گيرم و مى‌بخشم. به جلالم سوگند كه تو [خرد] را در هر كه دوست‌بدارم، كامل‌سازم و در هر كس‌كه مبغوض بدارم، ناقص بگذارم.