4/ 2 ويژگيهاى نادانان‌

قرآن‌

و هنگامى‌كه موسى به قوم خود گفت: «خدا به شما فرمان مى‌دهد كه ماده گاوى را سر ببريد»، گفتند: «آيا ما را به ريشخند مى‌گيرى؟». گفت: «پناه مى‌برم به خدا كه [مبادا] از جاهلان باشم».

فرمود: «اى نوح! او در حقيقت از كسان تو نيست؛ او [داراى‌] كردارى ناشايسته است. پس چيزى را كه بدان علم ندارى، از من مخواه. من به تو اندرز مى‌دهم كه مبادا از نادانان باشى».

[يوسف‌] گفت: «پروردگارا! زندان براى من دوست داشتنى‌تر است از آنچه مرا به آن مى‌خوانند، و اگر نيرنگ آنان را از من بازنگردانى، به سوى آنان خواهم گراييد و از [جمله‌] نادانان خواهم شد».

ر. ك: بقره: 170 و 171، مائده: 58، حشر: 14.

حديث‌

943. پيامبر صلى الله عليه و آله: پروردگارت را اطاعت كن تا خردمند ناميده شوى، و او را نافرمانى مكن كه نادان ناميده شوى.

944. پيامبر صلى الله عليه و آله: نادان كسى است كه نافرمانى خدا كند، گرچه زيبا چهره و [داراى‌] موقعيتى بزرگ باشد.

945. پيامبر صلى الله عليه و آله‌- در پاسخ كسى كه از خُلق و خوى نادان پرسيده بود-: اگر با او همنشين شوى، تو را خسته كند و اگر از او كناره‌گيرى كنى، تو را دشنام دهد، اگر چيزى به تو بخشد، منّت گذارد و اگر چيزى را به او ببخشى، ناسپاسى كند؛ اگر رازى در اختيارش گذارى، خيانت كند، و اگر رازى در اختيار تو نهد، تو را [به افشاى آن‌] متّهم سازد؛ اگر بى‌نياز شود، ناسپاسى كند، و سرسخت و خشن باشد، و اگر تنگدست شود، بى‌پروا نعمتهاى خدا را انكار كند؛ اگر شاد باشد، زياده‌روى كند و طغيان ورزد، و اگر غمين باشد، نااميد گردد؛ اگر بخندد، قهقهه زند واگر گريه كند، درهم شكسته شود؛ خود را داخل‌