پژوهشى در معانى جهل‌

ملاحظه آنچه اسلام در ابواب مختلف معرفت شناسى آورده، نشان مى‌دهد كه اين آيين الهى، براى ساختنِ جامعه ارزشى مورد نظر خود، پيش از هر چيز و بيش از هر چيز ديگر به انديشه و شناخت و آگاهى اهمّيت داده و انسانها را از خطر جهل و به كار نينداختن انديشه، برحذر داشته است.

از نظر اسلام، جهل، آفت شكوفايى انسانيت و ريشه همه مفاسد فردى و اجتماعى است‌[1] و تا اين آفت، ريشه‌كن نشود، ارزشها شكوفا نمى‌گردد و جامعه انسانى تحقّق نمى‌يابد.

از نظر اسلام، جهل، ريشه همه شرور، بزرگ‌ترين مصيبت، زيانبارترين بيمارى و خطرناك‌ترين دشمن است و شخص جاهل، بدترين جنبده‌ها، بلكه مرده‌اى است ميان زندگان.

براى فهم درست آيات و احاديثى كه درباره مذمّت جهل و جاهل و علائم و احكام آن، و در يك جمله، ضرورتِ جهل‌زدايى وارد شده. نخستين مسئله اين است كه: جهل چيست و آيا مطلق جهل از نظر اسلام، مذموم است و خطرناك، يا معناى‌

[1]. ر. ك: ص 211.