مفتاح الفلاح ، از همان ابتدا ، مورد توجه دانشمندان و اهل معرفت واقع شد . از جمله ، فقيه و عارف سترگ ، آخوند ملاّ حسينقلى همدانى (م 1311ق) شاگردان اخلاقى خويش را به عمل به محتواى اين كتاب ، سفارش فرموده است . [1] روى آرى به مفتاح الفلاح ، سبب شد كه از روزگار تأليف آن تا زمان هاى پسين ، مترجمانى به برگردان آن به پارسى دست گشايند تا فارسى زبانان را نيز از آن ، بهره اى باشد . [2] نخستين كسى كه به ترجمه اين اثر دست يازيد ، صدر الدين محمّد تبريزى از شاگردان شيخ بهايى است .
صدر الدين محمّد تبريزى
صدر الدين محمّد بن محب على تبريزى [3] (م 1050ق) ، از شاگردان معروف شيخ بهايى است و او را مى توان از پيشاهنگان نهضت پارسى نگارى و ترجمه متون دينى در دوره صفويه برشمرد . تاكنون ، آثار زير كه همگى ترجمه از عربى به پارسى است ، از او شناخته شده است : 1 . آداب عباسى : ترجمه مفتاح الفلاح شيخ بهايى [4] است كه درباره آن ، سخن خواهيم گفت ؛ 2 . مختصر آداب عباسى : گزيده آداب عباسى است كه بيانات و حواشى شيخ بهايى را در آن
[1] ترجمه مفتاح الفلاح ، على بن طيفور بسطامى ، تصحيح : حسن حسن زاده آملى ، ص2 (مقدمه) .[2] براى آگاهى از اين ترجمه ها ، ر . ك : علوم حديث ، ش 11 ، بهار 78 ، ص109 . 112 : «ترجمه هاى مفتاح الفلاح و ترجمه آقا جمال خوانسارى» ، على صدرايى خويى .[3] طبقات أعلام الشيعة (القرن الحادى عشر) ، آقا بزرگ تهرانى ، ص502 .[4] الذريعة ، آقا بزرگ تهرانى ، ج1 ، ص24 .