654 هجرى در حَلَب متولّد شد و دوره نوجوانى را در مِزِّه (روستا و مزرعه‌اى حاصلخيز نزديك باب دمشق) گذراند و در سال 742 هجرى وفات يافت.

مزّى، ثقه و از محدّثان بسيار بزرگ شام بوده كه براى كسب علمِ بيشتر، به نقاط مختلفى چون: حرمين، حَلَب، حمات و بعلبك، مسافرت كرد.

وى در علم رجال بسيار متبحّر و حاذق بوده، به گونه‌اى كه ذهبى گفته است:

مزّى، حامل بيرق علم رجال است و كسى مانند وى را نديده است. سيوطى نيز در مدح وى و ذهبى و عراقى و ابن حجر گفته است كه در حال حاضر، محدّثان در علم رجال و ساير فنون حديث، روزيخوار چهار نفرند: مزى، ذهبى، عراقى و ابن حجر.

مزى در علم رجال، كتاب تهذيب الكمال فى أسماء الرجال را تأليف نمود كه بسيار متداول و مهم است و تلخيص‌هاى زيادى از آن نوشته شده است.[1]

5. ذهبى‌

شمس الدين ابو عبد اللَّه محمّد بن احمد بن عثمان تُركمانى دمشقى، معروف به ذهبى، به سال 673 هجرى تولّد يافت و به سال 748 هجرى، در دمشق درگذشت.

ذهبى، ثقه و از حافظان حديث و نيز از بزرگ‌ترين علماى علم رجال و تاريخ بوده است. وى در ميان متأخّران، از چنان حافظه قوى‌اى برخوردار بوده كه شخصيت بزرگى چون ابن حجر گفته است كه آب زمزم را نوشيدم تا به مرتبه ذهبى در حفظ برسم. وى در علم رجال و ساير فنون حديث، چنان ماهر و حاذق بوده كه همان طور كه گفته شد، سيوطى محدّثان در علم رجال و ساير فنون حديث را روزيخوار او و سه نفر ديگر دانسته است.

[1]. ر. ك: تذكرة الحفّاظ، ج 4، ص 1498- 1500( ش 1176)؛ طبقات الحفّاظ، ص 546( ش 1145).